Wednesday, May 20, 2009

Οι Κινητήριες Δυνάμεις της Πράσινης Ανάπτυξης. Οι εθελοντικές οργανώσεις και οι «επαγγελματίες»

Του Βασίλη Τακτικού*

  • Ξαφνικά η πράσινη ανάπτυξη, μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση και την αναγκαιότητα διεξόδου από την κρίση, έχει γίνει, εκτός των άλλων, μόδα στην πολιτική και αναμένεται να επιδράσει ως ζήτημα στα κριτήρια ψήφου στις ευρωεκλογές και αργότερα στις εθνικές εκλογές.

Ποιοι όμως πολιτικοί είναι αξιόπιστοι κι ουσιαστικοί σε σχέση με τις διακηρύξεις τους;

  • Υπάρχουν, εκείνοι οι πολιτικοί και τα κόμματα που έχουν μια προϊστορία και συνέπεια προς αυτήν την κατεύθυνση και, συνεπώς, έχουν την ανάλογη αξιοπιστία. Υπάρχουν, όμως, και εκείνοι που ευκαιριακά μιλούν για την πράσινη ανάπτυξη ως ευπροσάρμοστοι πολιτικοί επαγγελματίες στις νέες συνθήκες. Επομένως, μπορούμε να κρίνουμε από την πορεία τους και τη συνέπειά τους πάνω σ' αυτό το ζήτημα, αλλά και από την εφικτότητα των προτάσεών τους.

  • Ωστόσο, αυτό που θα εξετάσουμε εδώ δεν είναι μόνο οι προθέσεις για τα ιδεολογικά κίνητρα των πολιτικών, αλλά οι ρεαλιστικές προϋποθέσεις που θέτουν για τη μόχλευση της πράσινης ανάπτυξης, οι οποίες τελικά κρίνονται και ορίζονται από τους θεσμούς συμμετοχής της κοινωνίας και της αγοράς.

  • Η πράσινη ανάπτυξη δεν είναι απλά μια άλλη οικονομική επιλογή φιλική για το περιβάλλον που μπορεί να προωθεί με τους παραδοσιακούς τρόπους του κράτους και της αγοράς. Αν αυτό μπορούσε να γίνει έτσι θα είχε ξεκινήσει προ πολλού. Η πράσινη ανάπτυξη χρειάζεται κοινωνικές κινητήριες δυνάμεις, πέραν του κράτους και της αγοράς, ενεργούς πολίτες και ενεργό κοινωνικό υποκείμενο για να προχωρήσει.

  • Αυτό οφείλει να το επισημάνει κάθε πολιτικός σχηματισμός που θέλει να ‘χει μια ειλικρινή σχέση με την κοινωνία. Γιατί το κράτος, όπως το γνωρίζουμε, δεν είναι παραγωγός προϊόντων, αλλά κυρίως υποδομών και υπηρεσιών και κυριαρχείται από τις συντεχνίες των δημοσίων υπαλλήλων, που έχουν άλλες προτεραιότητες. Από την άλλη, η αγορά δεν επενδύει σε τομείς που δεν υπάρχει άμεση κερδοφορία. Και, φυσικά, δεν επενδύει στη μη κερδοσκοπική κοινωνική οικονομία που έχει την αφετηρία της η Πράσινη Ανάπτυξη.

  • Έτσι, για όσους γνωρίζουν καλά το θέμα, η Πράσινη Ανάπτυξη ξεκινάει από τη μη κερδοσκοπική κοινωνική οικονομία, τις μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις, τους Δήμους, τις οικολογικές οργανώσεις και, γενικότερα, από τις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών και κατόπιν έρχεται η αγορά, όταν δημιουργηθούν προϋποθέσεις κέρδους. Έτσι προκαλούνται οι κινητήριες δυνάμεις της πράσινης ανάπτυξης. Διαφορετικά, η πρόσκληση για την Πράσινη Ανάπτυξη μένει χωρίς ουσιαστικό και ένθερμο παραλήπτη, ένας προορισμός που χρειάζεται στη φάση της εκκίνησης για να ευδοκιμήσει.

  • Εξάλλου, εδώ μπαίνει και το ζήτημα της συμμετοχικής Δημοκρατίας, σε ρεαλιστική βάση, για τη λειτουργικότητα της συνεργασίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με τις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, με κοινωνικό όραμα και με κίνητρα συμμετοχής. Εδώ κρίνεται η αξιοπιστία των κομμάτων και του μηνύματος για την πράσινη ανάπτυξη και όχι από αφηρημένες διακηρύξεις και αφηρημένο κομματικό «εθελοντισμό», για κάποιους που εντάσσονται σ' αυτόν και αλληθωρίζουν μια θέση στο δημόσιο ή σε κάποιο αμειβόμενο διοικητικό συμβούλιο.

  • Επισημαίνουμε αυτήν την σκοτεινή πλευρά της υπόθεσης προς διαύγαση, επειδή τελευταία τα κόμματα όλο και περισσότερο χρησιμοποιούν τον εθελοντισμό ως συγκριτικό πλεονέκτημα στην πολιτική. Και εδώ πρέπει να κάνουμε τη διάκριση μεταξύ του εθελοντισμού πάρεργου της πολιτικής και δομικού εθελοντισμού των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, που είναι το ζητούμενο για τις κινητήριες δυνάμεις της Πράσινης Ανάπτυξης

  • Η πρώτη περίπτωση είναι μία παραλλαγή του παραδοσιακού κομματικού εθελοντισμού σε νέα έκδοση και η δεύτερη περίπτωση είναι ο πραγματικός ανοικτός εθελοντισμός προς την κοινωνία, που συνιστά το λεγόμενο «κοινωνικό κεφάλαιο», το οποίο είναι απαραίτητη προϋπόθεση και για την πράσινη ανάπτυξη. Οι πονηροί επαγγελματίες της πολιτικής και πονηροί επαγγελματίες της οικολογίας (γιατί υπάρχουν και τέτοιοι), δεν κάνουν αυτήν τη διάκριση. Ο χυλός της σύγχυσης συμφέρει τους μεν και τους δε. Η κοινωνία, όμως, σ' αυτή τη φάση, χρειάζεται ξεκάθαρα μηνύματα για τη συμμετοχική οικολογία και συμμετοχική δημοκρατία.

  • Διότι, η πολιτική ως επάγγελμα το ξέρουμε όλοι ότι, για τους περισσότερους που ασχολούνται, είναι προσοδοφόρα, τώρα κινδυνεύει να γίνει και η οικολογία επάγγελμα για πολλούς, αλλά αυτό είναι έξω από τη λογική της συμμετοχικής δημοκρατίας και της συμμετοχικής οικολογίας. Απέναντι στους σφετεριστές της αντιπροσώπευσης και τους νέους σφετεριστές της πράσινης ανάπτυξης που εμφανίζονται, η δυναμική πρόταση υπέρβασης είναι η κοινωνική σύμπραξη μη κυβερνητικών οργανώσεων της Κοινωνίας Των Πολιτών με τους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τους φορείς κοινωνικής οικονομίας.

* Ο Βασίλης Τακτικός είναι Υπεύθυνος Επικοινωνίας του Συντονιστικού Κέντρου Μ.Κ.Ο.

No comments: