Εκείνος ο φθοροποιός έρωτας!

Εις το Παρίσι όπου είναι η καθέδρα της Γαλλίας, καθώς της είναι γνωστόν, και περίφημον δια το πολυάνθρωπον, άμα τε και ένδοξον δια τας εν αυτώ περιεχομένας τέχνας και επιστήμας όπου σχεδόν υπερτερεί όλας καθ' όλα τας βασιλευούσας πόλεις της Ευρώπης, ήτον ένας ευγενής νέος, Φραντζίσκος καλούμενος, χαρακτήρα πολεμικού αξιώματος φέρων, δηλαδή εκατόνταρχος, υιός τε χιλιάρχου, ούτινος τα ήθη, δια να ειπώ έτσι, ήσαν κατά τον παλαιόν εκείνον κόσμον, δηλαδή ευλαβής καταπολλά και δεισιδαίμων, και με ένα λόγον να ειπώ, ήτον ένα γερόντιον διαφέρον όλου του Παρισίου, και κατ' αυτά τα φορέματα. Εξεναντίας δε ο υιός του Φραντζίσκος ήτον ελεύθερος εις πάντα και οπαδός των νεωτεριζόντων κατά πάντα.

Αυτή ουν η ελευθερία η υπερβολική εις όλα τον παρακινούσε να συχνάζει εις όλας τας συναναστροφάς εις τας οποίας απολάμβανε τας δια των αισθήσεων ηδονάς, αγκαλά και από τον πατέρα του τον ως προς αυτά / δεισιδαίμονα ηλέγχετο. Εν τω αναμεταξύ δε οπού εσύχναζεν εις διαφόρους συναναστροφάς και ζιαφέτια κοινά, δηλαδή δημόσια, και ειδικά, τουτέστι φιλικά, έτυχε να υπάγει μίαν φοράν εις ένα κοινόν συμπόσιον εις το οποίον, αφού έφαγε μετά των φίλων του και έπιεν, εσηκώθη να χορεύσει κατά την συνήθειαν του τόπου, επειδή είχεν αρχίσει και η μουσική η πρόδρομος του χορού και εγερτική πάσης επιθυμίας. Και επειδή ο χορός συνηθίζει να γίνεται με γυναίκα, δια τούτο έπρεπε να πάρει καμίαν δια να χορεύσει. Πλησίον δε της τραπέζης των ήτον μία κόρη πολλά ωραία κατά πάντα και ελευθέρα καθώς και αυτός. Αυτήν λοιπόν ηθέλησε να πάρει.

Όθεν κατά το πολιτικόν την προσκυνεί με το καπέλον εις το χέρι: το οποίον είναι σημείον προσκλήσεως χορού. Αυτή δε ευθύς σηκωθείσα αντεπροσκύνησεν. Ο Φραντζίσκος λοιπόν εχόρευσε με αυτήν πολλήν ώραν και χορεύοντας, τόσον επληγώθη ερωτικώς από αυτήν, ώστε οπού να παύσει δεν ημπορούσεν από το να χορεύει. Το ίδιον έπαθε και η Πολίνα - ούτω γαρ εκαλείτο η κόρη. Όταν δε τέλος πάντων έπαυσαν από το να χορεύουν, εσυνομίλησαν ολίγον. Την ερώτησε το πού κατοικεί και τα παρόμοια. Και έτσι έλαβε την αρχήν εκείνος ο φθοροποιός έρωτας. Μετ' ολίγον δε πάλιν εχόρευσε μετ' αυτής και έτσι απέρασεν εκείνη η νύκτα.

Την άλλην δε ημέραν άρχισεν ο φίλος μας να συχνάζει την Πολίναν. Και την άλλην ημέραν παρομοίως, και έτσι καθ' εξής. Εντούτοις δε το έμαθε και ο δεισιδαιμονέστατος πατήρ του, ο οποίος εθυμώθη καταπολλά και ευθύς ελέγχοντάς τον τον έκλεισε, καθώς κλείουν τας κόρας εις την Τουρκίαν, στοχαζόμενος με τούτο να τον αποχωρίσει από την συναναστροφήν της Πολίνας. Επειδή τόσον την αγαπούσεν ώστε οπού είχεν αποφασίσει να την στεφανωθεί: το οποίον απήρεσκε τω πατρί με το να / ήτον πρώτον μεν από ποταπόν γένος, και δεύτερον πολλά ελευθέρα και κατά τα ήθη του νέου κόσμου ομοιάζοντα τοις του υιού του.

Αφού δε απέρασαν δύο τρεις ημέρες οπού ο Φραντζίσκος ήτον κλεισμένος εις το σπίτι από τον πατέρα του, και δια να ειπώ καλύτερα φυλακισμένος, η Πολίνα, βλέπουσα οπού δεν ήλθε την μίαν ημέραν, ούτε την άλλην, άρχισε να σεκλετίζεται, να στενοχωρείται. Χίλιες αμφιβολίες είχε, διάφοροι λογισμοί την επερικύκλωναν. Και, τέλος πάντων, δια την μεγάλην στενοχωρίαν οπού εδοκίμαζε, στέλνει την δούλην της να εξετάξει εις το σπίτι του τι τον εσυνένη. Και ενόσω να έλθει η δούλη οπίσω, έψαλε το ακόλουθον πολλά μελωδικά.

Αυτή η φλόγα της καρδιάς, άραγε τι να είναι;
Εάν δεν είναι έρωτας, λοιπόν τι άλλο είναι;
Τι πράγμα είναι ο έρωτας, πώς να τον ονομάσω;
Τάχα καλόν να τον ειπώ και να τον 'γκωμιάσω;
Κι αν ειν' ο έρωτας καλός, γιατί να με πληγώνει;
Ειδέ και είν' πάλι κακός, πώς είν' γλυκοί οι πόνοι;
Αν δέχομαι τα βάσανα με την προαίρεσίν μου,
πόθεν τα τόσα δάκρυα κι οι αναστεναγμοί μου;
Αν είν' ο πόνος στανικός, καρδιά μ', κι αν τον ηξεύρεις
τι ωφελούν τα δέκρυα, πρέπει να υποφέρεις.
Ω! Πόνος επιθυμητός της αγαλλίασής μου,
παρηγοριά και θάρρος μου και σμίκρος της ζωής μου.
Όπιον επιθυμητόν, λαχτάρα, βάσανά μου,
και πώς με κυριεύετε χωρίς το θέλημά μου;
Αν μοναχή εδέχθηκα το πάθος όπου έχω,
γιατί με δάκρυα πικρά την κλίνην μου να βρέχω;
Συλλογισμοί με κύματα και πέλαγος μεγάλο:
ν' αποφασίσω δεν μπορώ το ένα και το άλλο.

[Έρωτος αποτελέσματα. Ιστορίαι ηθικοερωτικαί - 1792. Επιμέλεια Mario Vitti. Οδυσσέας 1989]

Τι είναι η αγάπη; Τι λογής είναι ο έρωτας; Έχει στοιχεία εγωισμού; Τι λέει η ανθρώπινη εμεπιρία; Αν πάνω στην ερωτική πράξη συντελείται μια υπέρβαση του ατομικού, αυτή σαφώς γίνεται προς την κατεύθυνση του είδους, ασύνειδα, δηλαδή ξεγελώντας την εποπτεία και την αξίωση του ατόμου. Ο φυσιολογικός άνθρωπος ξέρει πως η ερωτική στιγμή και ό,τι τη συνοδεύει είναι μια αναντικατάστατη εμπειρία. Ο συναισθηματικά ευαίσθητος όμως διακρίνει απόλυτα τον έρωτα-φυσιολογική λειτουργία από τον έρωτα- εμπειρία εκστατική, αποκαλυπτική. Αν ήτανε να υπηρετηθεί η διαιώνιση και μόνο, το πρώτο θα έφτανε, όπως και φτάνει συχνότατα, για να μην παραβούμε τον κανόνα. Όλοι μας ωστόσο νιώθουμε πως μέσα στο αρχέτυπο Ρωμαίος - Ιουλιέτα υπάρχει κάτι πολύ διαφορετικό από ό,τι μέσα σ' ένα συνοικέσιο, που τελεσφορεί...