Saturday, November 15, 2008

Αθήνα, τώρα ζούμε καλύτερα αλλά μήπως μείναμε πίσω;

Toυ Νίκου Βατόπουλου, Η Καθημερινή, Σάββατο, 15 Nοεμβρίου 2008

Οι τόσες συζητήσεις που γίνονται τα τελευταία δέκα χρόνια με θέμα την αλλαγή προς το καλύτερο της Αθήνας, σκοντάφτουν, σχεδόν πάντα, στην επιθυμία η αλλαγή αυτή να ήταν μεγαλύτερη, πιο θεαματική και κυρίως πιο ρεαλιστική. Σαν να μας κόπηκαν τα φτερά μετά το «μπουμ» του 2004 και φτάσαμε στο άλλο άκρο: η Αθήνα έμεινε στάσιμη και τα προβλήματα της καθημερινότητας μοιάζουν να υπερσκελίζουν σε σημασία τη βελτίωση των βασικών υποδομών.

Είναι, όμως, έτσι; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Αθήνα, ως πόλη με τεράστιο συμβολισμό για τη διεθνή κοινότητα, θα έπρεπε να έχει ρεαλιστικές προτάσεις για την αποκόλλησή της από την «γκρίζα» ζώνη, ανάμεσα στον πρώτο και τον δεύτερο κόσμο. Περισσότερο, βέβαια, αυτό που θλίβει είναι η φτωχή σε ποιότητα καθημερινότητα. Οσοι, όμως, ξένοι φίλοι της Ελλάδας γνώριζαν την Αθήνα από περασμένες δεκαετίες, αναγνωρίζουν, όλοι, πως η βελτίωση είναι σημαντική. Αλλά, η βελτίωση αυτή επικεντρώνεται σχεδόν στο σύνολο των αντιδράσεων στη λειτουργία του μετρό, δευτερευόντως του τραμ, καθώς και στον δακτύλιο των πεζόδρομων γύρω από την Ακρόπολη. Υπάρχει και το αεροδρόμιο και η Αττική Οδός και η Κηφισού, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα με μεγάλη έκταση και πληθυσμό και βαριές λειτουργίες και καθημερινές ανάγκες που δεν εξυπηρετούνται.

Οι Ελληνες, όπως και όλοι οι λαοί στις «ενδιάμεσες» οικονομικά (ή πολιτιστικά) ζώνες (Πολωνοί, Βούλγαροι ή Τούρκοι), ρουφούν με μεγάλο ενδιαφέρον τα σχόλια των ξένων επισκεπτών ή κατοίκων. Οταν είναι επικριτικά εκνευρίζονται, θλίβονται ή εντοπίζουν μεροληψία, υπεροψία ή έλλειψη γνώσεων. Οταν πάλι τα σχόλια είναι επαινετικά και κολακευτικά, νιώθουν ικανοποίηση και περηφάνια και θεωρούν τον «ξένο» διά βίου φίλο και διεισδυτικό κριτή. Κανένα από τα δύο σχόλια που δημοσιεύουμε δεν εμπίπτει στις παραπάνω κατηγορίες.

Του Malcolm Brabant*

Λυπάμαι που δεν αποφεύγω την κοινοτοπία, αλλά η υποδομή που απέκτησε η Αθήνα λόγω των Ολυμπιακών, εκπολίτισε την πρωτεύουσα της Ελλάδας θεαματικά. Το δίκτυο συγκοινωνιών, με τις λογικές τιμές εισιτηρίων, συνέβαλε στη μείωση των ρύπων και της κίνησης. Η ζωή στην Αθήνα είναι πιο άνετη από τότε που ξεκίνησα τις ανταποκρίσεις μου από την Ελλάδα το 1989. Μερικές από τις εμπνευσμένες αποφάσεις ήταν η πεζοδρόμηση της Απ. Παύλου, της Δ. Αρεοπαγίτου και της Ερμού. Οι περιοχές αυτές έγιναν πιο ανθρώπινες και έδωσαν τη δυνατότητα στον κόσμο να απολαύσει την ατμόσφαιρα και να θαυμάσει τα αξιοθέατα.

Η πιο αυστηρή κριτική μου για την Αθήνα αφορά τη σχεδόν παντελή έλλειψη ποδηλατοδρόμων. Θα ήμουν ευτυχής αν μπορούσα να βγω με τον εννιάχρονο γιο μου με ποδήλατο στην πόλη. Είμαι παντρεμένος με Δανέζα και μία από τις μεγάλες μας απολαύσεις είναι να ανακαλύπτουμε την Κοπεγχάγη πάνω σε δύο ρόδες. Εκεί, οι ποδηλάτες αντιμετωπίζονται ως ιερές αγελάδες και έχουν στη διάθεσή τους ένα δίκτυο ποδηλατόδρομων που τους παρέχουν σχεδόν πλήρη ασφάλεια. Στην Αθήνα, οι ποδηλάτες παίρνουν τη ζωή τους στα χέρια κάθε φορά που βγαίνουν στους δρόμους. Η Κοπεγχάγη είναι επίπεδη. Η Αθήνα, όχι. Οι Δανοί κάνουν ποδήλατο για να διατηρούνται ζεστοί. Οι Αθηναίοι αποφεύγουν να ιδρώνουν. Πιστεύω, όμως, ότι η Αθήνα θα μπορούσε να διδαχθεί από την ποδηλατική πολιτική της Κοπεγχάγης. Τα οφέλη για το περιβάλλον και την υγεία είναι προφανή. Μια άλλη εξέλιξη, που με έχει ενθουσιάσει, είναι η εγκατάσταση δωρεάν ασύρματου Ιντερνετ στο Σύνταγμα και αλλού. Μου επιτρέπει να στέλνω τηλεοπτικές εικόνες στο Λονδίνο και είμαι βέβαιος ότι βοηθάει εξίσου και άλλους που βασίζονται στη νέα τεχνολογία. Η ΠΓΔΜ έχει στόχο να εγκαταστήσει ασύρματο δωρεάν Ιντερνετ σε όλη τη χώρα. Αν ήμουν Ελληνας υπουργός θα ήταν ζήτημα εθνικής περηφάνιας να τους ξεπερνούσα.

  • * Ο Malcolm Brabant είναι ανταποκριτής του BBC στην Αθήνα.
AΠOΨH: Οι Αθηναίοι είναι Ευρωπαίοι, αλλά η πόλη τους έμεινε πίσω

Της Sofka Zinovieff*

Oταν πρωτοήρθα στην Eλλάδα, ως φοιτήτρια στη δεκαετία του ’80, η Αθήνα έμοιαζε ξεκομμένη από την «Ευρώπη». Την βρήκα τότε γοητευτική, παράξενη, ίσως και λίγο εξωτική. Τώρα, είκοσι χρόνια μετά, έχει χωρίς αμφιβολία η Αθήνα αλλάξει. Εχει όμως βελτιωθεί; Οταν μιλάω με τους φίλους μου στο εξωτερικό, λέω «και βέβαια έχει βελτιωθεί». Η Αθήνα είναι μια ζωντανή πόλη, τα καφέ είναι γεμάτα όλη μέρα και τα μπαρ όλη νύχτα με κόσμο που ανταλλάσσει απόψεις για το νόημα της ζωής, της αγάπης, της ελληνικότητας. Μπορεί να μην είναι τόσο ελκυστική αρχιτεκτονικά όσο άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αλλά αισθάνεσαι ασφαλής να περπατήσεις στους δρόμους, που μυρίζουν γιασεμί. Τους περιγράφω τους πεζόδρομους γύρω από την Ακρόπολη, τους αστραφτερούς σταθμούς του μετρό, τα όμορφα εστιατόρια… Ολες αυτές οι αναφορές ίσως και να λειτουργούν περισσότερο ως επιχειρήματα για να πείσω τον εαυτό μου ότι δεν έκανα λάθος όταν το 2001 αποφάσισα να εγκατασταθώ στην Αθήνα και να μεγαλώσω τα παιδιά μου εδώ.

Οταν μιλάω με τους Αθηναίους φίλους μου, η συζήτηση παίρνει μια άλλη τροπή. Ορισμένοι παραδέχονται ότι η Αθήνα έχει πράγματι βελτιωθεί. Στην πορεία προς το 2004 υπήρχε η αίσθηση ότι η πόλη γινόταν πιο ανθρώπινη, λαμπρή και διεθνής.

Μέχρι εδώ συμφωνούν όλοι, αλλά μετά αρχίζουν τα παράπονα και οι θλιβερές διαπιστώσεις: ο κόσμος έχει άγχος και είναι αγενής, τα μηχανάκια στα πεζοδρόμια τρομοκρατούν τους πεζούς, ο πολίτης που θέλει να βοηθήσει την υπό διάλυση πόλη του με ανακύκλωση ή εθελοντισμό συχνά απογοητεύεται. Κι ας μην πιάσουμε τις υποδομές για τα άτομα με ειδικές ανάγκες ή τα παιδιά. Δεν αρκεί πλέον να ψάχνουμε στην εποχή της Κατοχής, του εμφυλίου και της χούντας για τα αίτια που έκαναν την Αθήνα του 20ού αιώνα μια τόσο περίπλοκη πόλη. Η αλήθεια είναι ότι οι Αθηναίοι εξελίχθηκαν σε Ευρωπαίους του 21ου αιώνα και όλο και περισσότερο αγανακτούν που η πόλη τους αδυνατεί να τους ακολουθήσει.

  • * Η Sofka Zinovieff είναι συγγραφέας των βιβλίων «Οδός Ευρυδίκης» (εκδ. Διόπτρα) και «Η Κόκκινη Πριγκίπισσα» (εκδ. Λιβάνη).

No comments: