- Επίκειται εξάντληση πόρων το 2030 με βάση όσα καταναλώνουν σε τροφή και ενέργεια σήμερα οι αστικές περιοχές
Oι μεγαλουπόλεις κατατρώγουν τον πλανήτη. Αυτό είναι το εφιαλτικό συμπέρασμα της Υπηρεσίας Πληθυσμού του Τμήματος Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΟΗΕ, η οποία στατιστικώς διαπιστώνει ότι οι μισοί και πλέον κάτοικοι του πλανήτη έχουν συγκεντρωθεί σε αστικές περιοχές. Και η αχαλίνωτη αστικοποίηση είναι φαινόμενο μη αναστρέψιμο, κάτι που σημαίνει ότι το περιβάλλον όπου ζούμε δεν επαρκεί για τις ενεργειακές ανάγκες μας και σε λίγο δεν θα μπορεί να μας συντηρήσει.
Η εξάπλωση των αστικών περιοχών με πληθυσμό που υπερβαίνει τα 10 εκατομμύρια δημιουργεί εικόνα ζοφερή. Πριν από 100 χρόνια η μεγαλύτερη πόλη του κόσμου ήταν το Λονδίνο με 6,5 εκατομμύρια κατοίκους. Σήμερα η πρωτεύουσα της Βρετανίας δεν περιλαμβάνεται καν στις πρώτες 20 μεγαλουπόλεις του πλανήτη, οι οποίες συγκεντρώνουν πληθυσμό 300 εκατομμυρίων. Μεγαλύτερη από όλες είναι το Τόκιο, με πληθυσμό 36 εκατομμυρίων. Πριν από 100 χρόνια οι κάτοικοί του δεν ξεπερνούσαν το 1,5 εκατομμύριο.
Σήμερα οι πόλεις με πληθυσμό άνω του ενός εκατομμυρίου ξεπερνούν τις 500. Το ισοζύγιο αστικώναγροτικών περιοχών έχει ξεκάθαρα ανατραπεί υπέρ των πρώτων και αυτό συνεπάγεται τεράστια προβλήματα τόσο για το περιβάλλον όσο και για τον κοινωνικό ιστό. Σε απλά μαθηματικά: οι αστικές περιοχές καλύπτουν μεν μόλις το 2% της επιφάνειας του πλανήτη, αλλά καταναλώνουν τα τρία τέταρτα των πόρων που διαθέτει ο πλανήτης. Και σαν να μην έφτανε αυτό, αποβάλλουν τεράστιες ποσότητες πάσης φύσεως αποβλήτων, τοξικών ουσιών και αερίων που εντείνουν το «φαινόμενο του θερμοκηπίου».
Η ζωή είναι μια αέναη διαδικασία μεταβολισμού και εκεί κινδυνεύει να χαθεί η ισορροπία, προειδοποιούν πολλοί ειδικοί. Διότι κάθε ζωντανός οργανισμός εξελίσσεται και ολοκληρώνει τον κύκλο του, αντλώντας πόρους από το περιβάλλον και αφήνοντας κατάλοιπα σε αυτό. Παίρνει τροφή-ενέργεια και αφήνει σκουπίδια. Ενα δούναι-λαβείν μέσα στον χώρο, με ισοζύγιο μαθηματικά καθορισμένο.
Το ισοζύγιο προκύπτει με πολύπλοκη στατιστική ανάλυση πολλών παραγόντων και οι επιστήμονες το ονομάζουν «οικολογικό αποτύπωμα». Με σύνθετους υπολογισμούς, προκύπτει η έκταση που απαιτείται προκειμένου ένας ανθρώπινος πληθυσμός να αντλήσει τους πόρους του και να αποθέσει τα απορρίμματά του χωρίς να προκαλέσει μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στο περιβάλλον. Οσο υψηλότερο το «οικολογικό αποτύπωμα» τόσο μεγαλύτερο το πρόβλημα της επιβίωσης για τον άνθρωπο.
Παράδειγμα: Για να «αποσβέσει» αυτά που καταναλώνει μέσα σε έναν χρόνο ένας Αμερικανός, χρειάζεται 96 στρέμματα βιολογικά καλλιεργήσιμης έκτασης, ενώ ένας κινέζος αγρότης χρειάζεται μόνο 16. Αν λοιπόν ερευνήσουμε ανά κράτος και διαιρέσουμε τον αριθμό των κατοίκων διά του αριθμού των στρεμμάτων που είναι διαθέσιμα, διαπιστώνουμε σταθερό έλλειμμα στις αναπτυγμένες χώρες.
Είναι το λεγόμενο «οικολογικό έλλειμμα», όπως το προσδιορίζει το Global Footprint Νetwork, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του οποίου ο σύγχρονος άνθρωπος πρέπει να μάθει να ζει μέσα στο πλαίσιο οικολογικού αποτυπώματος το πολύ 17,8 ισοδύναμων στρεμμάτων ανά κεφαλή. Μόνο έτσι μπορεί ο πλανήτης να πάρει ανάσα.
Δυστυχώς, τα νούμερα δίνουν τελείως διαφορετική εικόνα. Στην τελευταία έκθεση της οργάνωσης WWF, του Global Footprint Νetwork και της Ζoological Society of London αναφέρεται ότι στο σύνολό της η ανθρωπότητα καταναλώνει κατά 30% περισσότερους πόρους από όσους μπορεί να αναπληρώνει ετησίως ο πλανήτης. Αυτό σημαίνει ότι κάθε χρόνο δημιουργούμε ένα «οικολογικό χρέος» το οποίο σε χρήμα είναι της τάξεως των 4 τρισ. δολαρίων ετησίως. Αν δεν αλλάξει αυτή η κατάσταση, το 2030 θα φτάσουμε σε πλήρη οικολογική «χρεοκοπία». Με ενόχους τα κράτη που θεωρούνται «οικολογικοί οφειλέτες», επειδή η εθνική τους κατανάλωση ξεπερνά τη βιολογική φέρουσα ικανότητα του εδάφους τους. Σε αυτές τις χώρες έχουν συγκεντρωθεί τα τρία τέταρτα του πληθυσμού της Γης.
Η απομύζηση του πλανήτη από τον άνθρωπο δεν είναι πρόβλημα ευκαταφρόνητο. Οι οικολόγοι φωνάζουν από χρόνια και η επιστήμη έχει καταπιαστεί στα σοβαρά με τη σωτηρία του περιβάλλοντος. Μακριά από κάθε ουτοπιστική σκέψη, αντιμετωπίζει ρεαλιστικά την κατάσταση: Ολοι ξέρουμε ότι η επιστροφή στη Φύση δεν είναι τίποτε περισσότερο από ρομαντικό ευχολόγιο, δεν είναι αυτή η λύση του προβλήματος. Εχει άλλωστε αποδειχθεί ότι ο τρόπος ζωής όπως έχει εξελιχθεί σήμερα, είτε στις πόλεις είτε στην ύπαιθρο, ελάχιστες διαφορές έχει ως προς τις δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον. Ετσι οι επιστήμονες καταλήγουν σε έναν κοινό προσανατολισμό. Αυτό που χρειάζεται, λένε αρκετοί, είναι να αλλάξει νοοτροπία ο άνθρωπος και να αποκτήσει «οικολογική συνείδηση», αφού συνειδητοποιήσει ότι η ζωή του εξαρτάται από τη γη και το περιβάλλον, που έχει και αυτό τη δική του ζωή- και την επιτακτική ανάγκη ανανέωσης. Η λέξη-κλειδί είναι «οικονομία». Οικονομία στην ενέργεια, τόσο στην κατανάλωση όσο και στην παραγωγή, στροφή στις ανανεώσιμες πηγές, οικονομία στα σκουπίδια, οικονομία στην τσιμεντοποίηση, οικονομία στις μετακινήσεις.
Τεχνολογίες υπάρχουν και κάθε ημέρα βγαίνουν καινούργες, για να αλλάξει σιγά σιγά η εικόνα του κόσμου. Πρώτα όμως πρέπει να αλλάξει η περί «οικονομίας» και «συμφέροντος» αντίληψη των κυβερνήσεων αλλά και κάθε κατοίκου της Γης.
No comments:
Post a Comment