«Η απώλεια της ελευθερίας»

• ΙΔΕΕΣ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

Με «πράσινο» εξώφυλλο και το βλέμμα στραμμένο στο περιβάλλον και τη σύνοδο της Κοπεγχάγης, το «Time» αφιερώνει το πρωτοσέλιδο αλλά και το κεντρικό του θέμα στις προτάσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου, προβάλλοντας τους «Ηρωες του περιβάλλοντος».

Στην ετήσια πλέον λίστα του περιοδικού αναλύεται η δράση ηγετών, επιχειρηματιών, επιστημόνων, ακτιβιστών αλλά και απλών ανθρώπων που εργάζονται για την προστασία του πλανήτη μας. Τον ρόλο των τηλεπικοινωνιών στις αναδυόμενες αγορές επιλέγει να αναλύσει ο «Economist» στο ειδικό ρεπορτάζ του με θέμα «Η ισχύς του κινητού χρήματος». Οι αναλυτές του ασχολούνται επίσης αυτή την εβδομάδα με την εξωτερική πολιτική του Ομπάμα, μιλώντας για «υπερφόρτωση» του Αμερικανού προέδρου, υποστηρίζουν ότι οι νέες συνθήκες απαιτούν αλλαγές στις δομές των οικονομικών σχολών και εξετάζουν πώς και αν μπορούν να σωθούν τα δάση του πλανήτη μας. Με μια αποκλειστική συνέντευξη το γαλλικό «Le Point», 12 χρόνια μετά το αυτοκινητικό δυστύχημα στο Παρίσι στο οποίο έχασε τη ζωή της η πριγκίπισσα της Ουαλίας, αποκαλύπτει λεπτομέρειες για το πώς και πότε ο Ζισκάρ Ντ' Εστέν γνώρισε και γοητεύτηκε από την Νταϊάνα.

Την τάση των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο να μοιάζουν ολοένα και περισσότερο έτοιμοι να εκχωρήσουν προσωπικές ελευθερίες και πολιτικά δικαιώματα στο όνομα κυρίως της ασφάλειας αλλά και της δυνατότητας για κατανάλωση σχολιάζει ο αναλυτής του «Economist», John Kampfner στο άρθρο του «Η απώλεια της ελευθερίας». «Νομίζω ότι πρόκειται για μια καλοστημένη συμφωνία, ένα deal μεταξύ των υπηρεσιών ασφαλείας και πολιτών που εμπορεύονται πολιτικές ελευθερίες, προκειμένου να εξασφαλίσουν την υπόσχεση ευημερίας ή ασφάλειας», γράφει ο Kampfner. Αυτή η «συναλλαγή» φαίνεται ότι δεν επιβάλλεται μόνο στους πολίτες ολοκληρωτικών κρατών ούτε μόνο σε χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία, αλλά μοιάζει να γοητεύει και να εξαπλώνεται και σε δυτικές δημοκρατίες.

Το φαινόμενο δεν σημειώνεται μόνο σε κοινωνίες στις οποίες ο φόβος αποτελεί τον κυρίαρχο μηχανισμό για τη διατήρηση της ίδιας μορφής κυβερνητικής εξουσίας, αλλά και σε χώρες στις οποίες οι πολίτες απολαμβάνουν πολιτικές ελευθερίες, έχουν το δικαίωμα να ταξιδεύουν ελεύθερα, να έχουν περιουσία, να βγάζουν χρήματα και σε γενικές γραμμές να ζουν τη ζωή τους όπως επιθυμούν. Σε αυτές τις περιπτώσεις χωρών, υποστηρίζει ο Kampfner, στο «πακέτο» της συμφωνίας των πολιτών με το κράτος, οι πολίτες δεσμεύονται να μην προκαλούν προβλήματα στην κυβέρνησή τους και να ασκούν όσο λιγότερη κριτική γίνεται. Υποστηρίζει ότι, πλέον, κυβερνήσεις τόσο των δυτικών κρατών όσο και κρατών όπως η Κίνα και η Ρωσία επιθυμούν να αποστασιοποιείται το κοινό από τα κοινά και την πολιτική και προκειμένου να το πετύχουν, δελεάζουν τους πολίτες με τις δυνατότητες για κατανάλωση, με τον καταναλωτισμό να αποτελεί το καλύτερο αναισθητικό, αλλά και με τις υποσχέσεις για εθνική και προσωπική ασφάλεια.

• «Η γωνιά των ομιλητών»

Μία από τις σημαντικές αλλαγές που συγκλόνισαν τον αναλυτή του «Economist» είναι ο τρόπος που λειτουργεί πλέον «Η γωνιά των ομιλητών» στο Χάιντ Παρκ του Λονδίνου. (Πρόκειται για συγκεκριμένο σημείο στο πάρκο από το οποίο παραδοσιακά οι ομιλητές μπορούσαν ελεύθερα να εκφράσουν τις απόψεις τους.) «Τώρα πρέπει να δηλώσεις στο κοντινό αστυνομικό τμήμα ότι επιθυμείς να μιλήσεις και θα σου προτείνουν ώρες που η θέση είναι ελεύθερη. Πρέπει να συμπληρώσεις αιτήσεις, να δεσμευθείς ότι δεν πρόκειται να κάνεις αναφορές σε θρησκευτικά ή φυλετικά θέματα, να περιμένεις την έγκριση και να φύγεις έχοντας μαζί σου τη σχετική άδεια», σημειώνει ο Kampfner, που επισκέφθηκε προσφάτως το Λονδίνο. Και συμπληρώνει ότι, πλέον, οι επίδοξοι ομιλητές ενημερώνονται πως η ομιλία τους θα ηχογραφηθεί και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως στοιχείο σε μια πιθανή δίκη, εάν θεωρηθεί ότι το περιεχόμενο της ομιλίας είναι προσβλητικό για το κοινό, και τις αρχές ή υποκινεί τρομοκρατική δράση. Ο Kampfner γεμάτος περιέργεια ρώτησε τον αρμόδιο αστυνομικό πότε ήταν προγραμματισμένη η επόμενη ομιλία. «Εδώ και αρκετό καιρό δεν έχουν έρθει ομιλητές, ούτε έχουν γίνει αιτήσεις για μελλοντικές ομιλίες» ήταν η απάντηση που έλαβε. «Ισως και στη δική σας τη χώρα να έχετε αρχίσει να ξεπουλάτε προσωπικές ελευθερίες, αργά, σταθερά και δυστυχώς ίσως χωρίς καλά καλά να το έχετε καταλάβει», γράφει ο αναλυτής του περιοδικού απευθυνόμενος στο παγκόσμιο κοινό. Το φαινόμενο παρατηρείται όχι μόνο σε ολοκληρωτικά καθεστώτα ή στις λεγόμενες «ελεγχόμενες δημοκρατίες», αλλά και σε δυτικά κράτη που παινεύονται για τις δημοκρατικές αρχές τους. Το βλέπουμε στην Ιταλία, όπου δεν εξηγείται εύκολα πώς και γιατί οι Ιταλοί έχουν τρεις φορές ψηφίσει έναν άνδρα που συστηματικά επιχειρεί να αποσυνθέσει το οικοδόμημα της δικαιοσύνης και να ελέγξει τα ΜΜΕ. Ο ίδιος προβληματισμός ισχύει και για τη Βρετανία, όπου οι πολίτες έχουν υποχωρήσει από τα πολιτικά τους δικαιώματα σε τέτοιο βαθμό ώστε πλέον θεωρούν φυσιολογικό ότι οι δημοτικές αρχές έχουν το δικαίωμα να παρακολουθούν τις συνομιλίες και τα ηλεκτρονικά τους μηνύματα, προκειμένου να διαπιστώσουν εάν κάποιοι πολίτες πετούν τα σκουπίδια τους στους λάθος κάδους των γειτόνων. Γιατί τόσοι Ινδοί, προκειμένου να αποφύγουν τη διαφθορά, αποφασίζουν να αποστασιοποιηθούν από την πολιτική ζωή και τα κοινά; Φαίνεται ότι στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και ειδικά μετά τις επιθέσεις τις 11ης Σεπτεμβρίου, όπως υποστηρίζει ο John Kampfner, επιτρέψαμε στις ελευθερίες μας να «εξοριστούν» προκειμένου να αισθανόμαστε ασφαλείς, όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι απλά και εάν πραγματικά επιλέξουμε να ξεχάσουμε τα δικαιώματά μας, τότε όλοι μας θα είμαστε χαμένοι. *

• Υπεύθυνος: Επιμέλεια: ΙΩΑΝΝΑ ΝΙΑΩΤΗ, Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 1 Οκτωβρίου 2009