Καινούριο υπουργείο για παλιά προβλήματα

• Της ΡΟΥΛΑΣ ΠΑΠΠΑ- ΣΟΥΛΟΥΝΙΑ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2009

• Περιβάλλον: Συνόδευε στους τίτλους διάφορα υπουργεία από το 1980, με νονό τον Στέφανο Μάνο. Χρειάστηκαν τριάντα χρόνια για να καταφέρει να απαγκιστρωθεί από τα δημόσια έργα, να σταθεί ανεξάρτητο και αυτόνομο.

Η καριέρα του, αν μείνουμε στις προγραμματικές εξαγγελίες, αρχίζει με καλούς οιωνούς. Ωστόσο τα μονοπάτια που θα περπατήσει είναι ακανθώδη και στρωμένα με παραπομπές στο Ευρωδικαστήριο, αντιπεριβαλλοντική νοοτροπία και πολλά δομικά και θεσμικά προβλήματα. Το παιχνίδι για το «νεογνό» υπουργείο Περιβάλλοντος θα κριθεί στην πολιτική της καθημερινότητας και εδώ κρύβονται πολλοί σκόπελοι:

*Θα ενισχυθεί από τη νέα αναμόρφωση του ΕΣΠΑ με κοινοτικά κονδύλια;

*Τι ρόλο θα παίξουν τα ισχυρά υπουργεία που καλούνται να του παραχωρήσουν εξουσίες και αρμοδιότητες; Θα έχει τη στήριξη του πρωθυπουργού να τα «βάζει» με παλιά νομοσχέδια και νοοτροπίες του ίδιου του ΠΑΣΟΚ, που ίσως κρύβουν συγκρούσεις με υπουργεία όπως Εσωτερικών (π.χ. για τα σκουπίδια), Υποδομών, Οικονομικών και Οικονομίας;

Νόμος για τα δάση

Η νέα υπουργός Τίνα Μπιρμπίλη, στην παρθενική ομιλία της στη Βουλή, έθεσε τέσσερις μεγάλες προτεραιότητες: Κλιματική αλλαγή. Εξοικονόμηση ενέργειας με αύξηση της παραγωγής κατά 20% από ΑΠΕ. Δάση και προστατευόμενες περιοχές (με νόμο θα ξεκαθαριστεί η έννοια του δάσους). Αστική αναγέννηση (με την αναθεώρηση της πολεοδομικής νομοθεσίας που θα αντιμετωπίζει την αυθαίρετη δόμηση).

*Στο υπουργείο εντάσσονται αρμοδιότητες και υπηρεσίες που αφορούν το περιβάλλον, τη χωροταξία, την πολεοδομία: Ολόκληρη η γενική διεύθυνση δασών, τα νερά (εκτός από την ΕΥΔΑΠ, που ίσως καταλήξει στο υπουργείο Υποδομών), η ενέργεια με την ΔΕΗ, τα ΕΛΛ.ΠΕ., το ΙΓΜΕ (Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών) και όλοι οι τομείς που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή.

Τα προβλήματα είναι πολλά και τα ερωτήματα περισσότερα: Πώς θα μειωθεί η σπατάλη νερού, πώς θα μειωθεί ο όγκος σκουπιδιών και πώς θα διαμορφωθεί ένα σύγχρονο σύστημα διαχείρισης; Πώς θα συμβιβαστούν τα ασυμβίβαστα: ΔΕΗ με λιγνίτη και περιβάλλον χωρίς διοξείδιο του άνθρακα;

*Η Θεοδότα Νάντσου, συντονίστρια περιβαλλοντικής πολιτικής της WWF Ελλάς, διατυπώνει την ανησυχία της που η ενέργεια κατέληξε στο υπουργείο Περιβάλλοντος: «Οι προγραμματικές δηλώσεις ήταν ασυνήθιστα καλές. Ολα βέβαια κρίνονται στην πράξη. Εμείς είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε, ασκώντας εποικοδομητική κριτική, αν κάτι πάει στραβά. Μεγάλη πάντως πρόκληση για το νέο υπουργείο είναι να μην καταντήσει νέο ΥΠΕΧΩΔΕ, με την ενέργεια να καταπίνει ξανά το περιβάλλον».

Από το περιβάλλον του έλληνα επιτρόπου Στ. Δήμα εκφράζεται ικανοποίηση για τις προγραμματικές δηλώσεις που αφορούν το περιβάλλον, καθώς συνάδουν με τις απόψεις της Κομισιόν. Επικροτούν την ονομασία του νέου υπουργείου ως Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, αφού προβλέπεται να είναι η ίδια και στο χαρτοφυλάκιο του νέου επιτρόπου, Και θεωρούν κρίσιμο θέμα τις αρμοδιότητες και τις εξουσίες που θα έχει η υπουργός Περιβάλλοντος για τη σωστή λειτουργία του υπουργείου.

Εμφαση στις ΑΠΕ

Η νέα υπουργός Περιβάλλοντος Τίνα Μπιρμπίλη με τον επίτροπο Στ. Δήμα και δεξιά ο υφυπουργός Γ. Μανιάτης που προαναγγέλλει την ενίσχυση των ΑΠΕ και εκσυγχρονισμό μονάδων της ΔΕΗ.

Συναντήσαμε τον Γ. Μανιάτη, υφυπουργό Ενέργειας και Κλιματικών Αλλαγών στο γραφείο του, στην έδρα του τέως υπουργείου Ανάπτυξης στη Μεσογείων 119. Μας τόνισε ότι γι' αυτόν πρόκληση είναι οι δυσκολίες. Του καταθέσαμε τη βασική μας απορία: Πώς θα πρασινίσετε τη ΔΕΗ;

*«Πρώτη μας προτεραιότητα η εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) στο Αιγαίο ξεμπλοκάροντας τις αιτήσεις που αφορούν 7.000 MW και έχουν υποβληθεί στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ).

*»Αλλάζει το θεσμικό πλαίσιο με απλοποιημένες διαδικασίες, ούτως ώστε το ενεργειακό ισοζύγιο να συμπεριλάβει τις ΑΠΕ. Στόχος είναι να εξαφανίσουμε τις πετρελαιοπαραγωγικές μονάδες από τα νησιά, τα οποία με τις ΑΠΕ θα δίνουν ενέργεια μέσω καλωδίου στην ηπειρωτική Ελλάδα και από το ίδιο καλώδιο θα τροφοδοτούνται οι Κυκλάδες που είναι μη διασυνδεδεμένο σύστημα.

*»Θα αντικατασταθούν οι γηρασμένες μονάδες με άλλες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Στόχος είναι το 20% να προέρχεται από ΑΠΕ και το υπόλοιπο 80% από φυσικό αέριο, λιγνίτη, πετρέλαιο. Κλείνει η πέμπτη μονάδα της Μεγαλόπολης και αντικαθιστάται με αέριο. Στην Πτολεμαΐδα θα εκσυγχρονιστούν οι υφιστάμενοι σταθμοί. Στην Ελασόνα-Δράμα, θέλουμε να αφήσουμε παρακαταθήκη φυσικών πόρων από λιγνίτη στις επόμενες γενιές, άλλωστε και με το υφιστάμενο καθεστώς δεν είναι βέβαιο ότι θα προχωρήσουν σύντομα οι διαγωνισμοί στα λιγνιτικά πεδία».

*Σε ερώτησή μας αν θεωρεί επαρκή τη μείωση των ρυπογόνων εκπομπών κατά 20% μέχρι το 2020, απέκλεισε για άλλη μια φορά τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Θεωρεί ότι ξεκινάμε από ένα κακό σημείο όσον αφορά τις ΑΠΕ και πρόσθεσε:

*«Μακάρι να μπορούσαμε να φτάσουμε το 30%, όμως όλες αυτές οι μονάδες σημαίνουν κόστος. Χρειάζεται ολοκληρωμένη προσέγγιση του θέματος, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του 20% από ΑΠΕ, χωρίς αυτό να έχει επίδραση στα τιμολόγια της ΔΕΗ. Οσον αφορά την Κοπεγχάγη, πρέπει να ξεπεράσουμε την υστέρησή μας και να γίνουμε ηγέτιδα δύναμη στην περιοχή μας».

• ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΛΟΓΙΑΝΗΣ (βουλευτής Ιωαννίνων Ν.Δ.)
  
• «Φτωχές κι αόριστες εξαγγελίες»

«Θα χαρακτήριζα τις προγραμματικές δηλώσεις της υπουργού Περιβάλλοντος φτωχές και άτολμες. Επαναλάμβανε γενικόλογες και αόριστες εξαγγελίες περί "πράσινης ανάπτυξης" χωρίς δεσμεύσεις και στόχους. »Σε ορισμένα σημεία μάλιστα ανέφερε απλώς τις κοινοτικές υποχρεώσεις της χώρας μας. Δεν αναφέρθηκε καν σε σημαντικά ζητήματα του υπουργείου, όπως οι προστατευόμενες περιοχές του δικτύου "Natura 2000", η βιοποικιλότητα, το θαλάσσιο περιβάλλον, θέματα που αποτελούσαν προτεραιότητα για μας. Δεδομένου ότι το νέο υπουργείο έχει μία πολύ βαριά δομή, είναι βέβαιο ότι θα απαιτηθεί μεγάλο χρονικό διάστημα για να λειτουργήσει ομαλά. Ομως οι ανάγκες του περιβάλλοντος είναι πιεστικές και δεν υπάρχουν περιθώρια για καθυστερήσεις».

• ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΟΥΛΗΣ (βουλευτής Β' Αθήνας ΣΥΡΙΖΑ)
• «Θα κριθεί από το αποτέλεσμα»

«Θεωρούμε θετικό βήμα την ίδρυση υπουργείου Περιβάλλοντος, καθώς αγωνιστήκαμε χρόνια γι' αυτό. Το ζητούμενο είναι, όταν αποσαφηνιστούν οι αρμοδιότητες, να είναι ένα ισχυρό υπουργείο Περιβάλλοντος που δεν θα καπελώνεται από τα λεγόμενα παραγωγικά υπουργεία.

»Η νέα υπουργός στις προγραμματικές της δηλώσεις έκανε ορισμένες θετικές εξαγγελίες. Ο ΣΥΡΙΖΑ σε συνεργασία με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και την κοινωνία των πολιτών θα πιέζει με την υποβολή συγκεκριμένων θετικών προτάσεων. Θα καταργηθούν και πότε οι τριτοκοσμικές χωματερές; Πότε θα σταματήσει το αίσχος του Ασωπού; Θα πληρώσουν οι υπεύθυνοι; Τι θα γίνει με την εκτροπή του Αχελώου όπου η κυβέρνηση εκπέμπει αντιφατικά μηνύματα; Θα αυξηθούν τα κονδύλια για την πρόληψη και τη δασική προστασία; Θα προχωρήσει η απεξάρτηση από τους λιγνιτικούς σταθμούς; Η κυβερνητική πολιτική θα κριθεί εκ του αποτελέσματος.