Εγκαινιάζεται το Διεθνές Έτος Αστρονομίας 2009

Το 2009 έχει ανακηρυχθεί από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση (International Astronomical Union-IAU) Διεθνές Έτος Αστρονομίας (ΙΥΑ2009), με κεντρικό θέμα «Το Σύμπαν: Δικό σας να το Ανακαλύψετε» (The Universe, Yours to Discover). Στο πλαίσιο αυτό, σε όλο τον κόσμο θα πραγματοποιηθούν μια σειρά από εκδηλώσεις, με εθνικό και διεθνή χαρακτήρα.

Η επίσημη έναρξη του Έτους θα γίνει σήμερα και αύριο, στο αρχηγείο της Unesco στο Παρίσι, σε μια διήμερη τελετή όπου θα συμμετάσχουν πολλές προσωπικότητες από τον χώρο της αστρονομίας, υπουργοί έρευνας και νομπελίστες επιστήμονες, ενώ θα γίνουν ζωντανές βιντεοδιασκέψεις με διάφορα αστεροσκοπεία στις άκρες της Γης. Η εκδήλωση μεταδίδεται ζωντανά από το διαδίκτυο στη διεύθυνση www.astronomy2009.org/webcast.

Το Διεθνές Έτος Αστρονομίας 2009 αποτελεί έναν παγκόσμιο εορτασμό της αστρονομίας και της συμβολής της στην κοινωνία και την επιστήμη. Θα δοθεί έμφαση σε εκπαιδευτικές δράσεις, στην ευρεία συμμετοχή του κοινού στις εκδηλώσεις και κυρίως των παιδιών και των νέων. Ήδη πολλές χιλιάδες άτομα σε πάνω από 135 χώρες ασχολούνται με την προετοιμασία των εκδηλώσεων αυτών, σχηματίζοντας το μεγαλύτερο στον κόσμο αστρονομικό δίκτυο που έχει ποτέ δημιουργηθεί.

Το ΙΥΑ2009 σηματοδοτεί την τετρακοσιοστή επέτειο της πρώτης αστρονομικής παρατήρησης με τηλεσκόπιο από τον Γαλιλαίο. Το ΙΥΑ2009 έχει εγκριθεί από την UNESCO, η οποία και συνέστησε στα Ηνωμένα Έθνη την υιοθεσία της έγκρισης αυτής. H Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ εξέδωσε ψήφισμα στο τέλος του 2007 υποστηρίζοντας την πρωτοβουλία αυτή.

Στην Ελλάδα, όπως και στις άλλες χώρες, έχει συγκροτηθεί εθνική Επιτροπή για την οργάνωση του Παγκόσμιου Έτους Αστρονομίας 2009 με πρόεδρο τον καθηγητή Χρήστο Γούδη, πρόεδρο του Ινστιτούτου Αστρονομίας και Αστροφυσικής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και επικεφαλής της Εθνικής Αστρονομικής Επιτροπής.

Παγκόσμια προγράμματα στο πλαίσιο του Έτους Αστρονομίας 2009

100 Ώρες Αστρονομίας (100 Hours of Astronomy): Θα καλύψουν το χρονικό διάστημα από 2 Απριλίου έως 5 Απριλίου 2009. Το διάστημα αυτό περιλαμβάνει δύο εργάσιμες (σχολικές) ημέρες, που είναι ιδανικές για μαθητές και καθηγητές, και δύο ημέρες στο Σαββατοκύριακο, που είναι ιδανικές για οικογένειες. Η Σελήνη βρίσκεται στο πρώτο τέταρτο στις 2 Απριλίου και έτσι σε μια καλή φάση για παρατηρήσεις νωρίς το απόγευμα ολόκληρο το Σαββατοκύριακο αυτό.

Το Γαλιλαιοσκόπιο (The Galileoscope): Η ομάδα εργασίας αναπτύσσει ένα απλό, προσιτό και εύκολο στη χρήση του τηλεσκόπιο, το οποίο θα μπορεί να μοιραστεί κατά εκατομμύρια. Το ιδανικό θα ήταν κάθε ένας που θα πάρει μέρος στον εορτασμό του Διεθνούς Έτους Αστρονομίας ΙΥΑ2009, να μπορέσει να πάρει σπίτι του ένα από τα μικρά αυτά τηλεσκόπια.

Κοσμικό Ημερολόγιο (Cosmic Diary): Ο πρώτος στόχος είναι να συστήσει ένα blog στο διαδίκτυο, όπου μια ομάδα αστρονόμων θα μπορεί να συζητήσει τη δουλειά τους, τη ζωή τους και τα χόμπι τους, την ίδια ώρα που μεταφέρουν την επιστήμη στο ευρύ κοινό.

Η Πύλη προς το Σύμπαν (The Portal to the Universe): Θα επιτρέψει μια καινοτόμο πρόσβαση στις πηγές των αστρονομικών πολυμέσων και θα μεγιστοποιήσει τη χρήση τους. Μέσα στις πηγές αυτές περιλαμβάνονται νέα, εικόνες, βίντεο, γεγονότα κλπ. Η δράση του προγράμματος αυτού θα οργανωθεί από το ESA/Hubble, το οποία θα διαθέσει με δικά του μέσα ανθρώπινο δυναμικό για την κατασκευή της πύλης και οικονομική υποστήριξη για το ένα ή δύο πρώτα χρόνια της λειτουργίας της. Η εργασία θα γίνει σε στενή συνεργασία με τη Γραμματεία του ΙΥΑ2009 της Διεθνούς Αστρονομικής Εταιρείας.

Είναι και Εκείνη μια Αστρονόμος (She is an Astronomer): Ο σκοπός του προγράμματος αυτού είναι να δώσει χρήσιμες πληροφορίες σε γυναίκες επαγγελματίες ή ερασιτέχνες αστρονόμους, σε φοιτήτριες και γενικά σε εκείνους που ενδιαφέρονται για το πρόβλημα της ισότητας των δύο φύλλων στην επιστήμη, ώστε να αυξηθεί το ενδιαφέρον των νεαρών γυναικών στη μελέτη και στην επιδίωξη μιας σταδιοδρομίας στην αστρονομία.

Συνειδητοποίηση του Σκοτεινού Ουρανού (Dark Skies Awareness): Η Διεθνής Αστρονομική Ένωση θα συνεργαστεί με το Εθνικό Οπτικό Αστρονομικό Αστεροσκοπείο των ΗΠΑ, με τη Διεθνή Ομοσπονδία του Σκοτεινού Ουρανού (Dark - Sky Association) και με άλλους εθνικούς και διεθνείς συνεταίρους για την εκπαίδευση στη διαφύλαξη του σκοτεινού ουρανού και στην προστασία του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένων παγκόσμιων μετρήσεων της σκοτεινότητας του ουρανού σε διάφορα μέρη από χιλιάδες πολίτες και επιστήμονες με τη χρήση τόσο των γυμνών ματιών τους όσο και με ψηφιακούς μετρητές της ποιότητας του ουρανού. Ακόμα θα περιλαμβάνει «αστροπάρτι», νέες τεχνολογίες φωτισμού, τέχνες και αφηγήσεις, υγεία και οικοσυστήματα.

Αστρονομία και Παγκόσμια Κληρονομιά (Astronomy and World Heritage): Μια συνεργασία στην έρευνα και την εκπαίδευση ως τμήμα του προγράμματος της UNESCO «Astronomy and World Heritage». Η πρωτοβουλία αυτή έχει σκοπό στην αναγνώριση και προώθηση των επιτευγμάτων της επιστήμης με την ονομασία αρχιτεκτονικών ιδιοκτησιών, περιοχών ή μορφών τοπίων που σχετίζονται με τις παρατηρήσεις του ουρανού στη διάρκεια της ιστορίας του ανθρώπινου γένους ή που σχετίζονται με την αστρονομία με κάποιο άλλο τρόπο.

Το Πρόγραμμα Γαλιλαίος για την Εκπαίδευση των Διδασκόντων (Galileo Teacher Training Programme): Ο σκοπός του προγράμματος είναι να δημιουργήσει μέχρι το έτος 2012 ένα παγκόσμιο ιστό από πιστοποιημένους «Πρεσβευτές του Γαλιλαίου», «Μάστερ Διδάσκοντες» και «Διδάσκοντες». Στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται η χρήση των εργαστηρίων και των διδακτικών εργαλείων on-line για να διδάξουν τα θέματα των ρομποτικών οπτικών τηλεσκοπίων και των ραδιοτηλεσκόπιων, των φωτογραφικών μηχανών δικτύου, των αστρονομικών ασκήσεων, των πηγών άλλων επιστημών, των επεξεργαστών εικόνας και των ψηφιακών συμπάντων (πλανητάρια διαδίκτυου και γραφείου).

Συνειδητοποίηση του Σύμπαντος (Universe Awareness): Η Συνειδητοποίηση του Σύμπαντος (Universe Awareness ή UNAWE) είναι μια διεθνής δράση που προτίθεται να εμπνεύσει τα νεαρά παιδιά με την ομορφιά και το μεγαλείο του Σύμπαντος. Το πρόγραμμα UNAWE θα κάνει δυνατή την ανταλλαγή ιδεών και υλικών σε όλο τον κόσμο μέσα από δίκτυα και διεπιστημονικά εργαστήρια.

Από τη Γη στο Σύμπαν- Μια Έκθεση Αστρονομικών Εικόνων (From Earth to the Universe - an exhibit of astronomical images): Το πρόγραμμα θα δημιουργήσει και θα διευκολύνει εκθέσεις αστρονομικών φωτογραφιών σε ολόκληρο τον κόσμο σε μια ποικιλία από τοποθεσίες στη διάρκεια του ΙΥΑ2009, όπως σε επιστημονικά κέντρα και πλανητάρια, και άλλες όχι και τόσο συνηθισμένες τοποθεσίες όπως δημόσια πάρκα, σταθμοί μετρό, μουσεία τέχνης, δημόσιες γκαλερί και εμπορικά κέντρα.

Αναπτύσσοντας την Αστρονομία σε όλο τον Κόσμο (Developing Astronomy Globally): Είναι ένα πρόγραμμα που απαντά στην αναγνώριση ότι η αστρονομία πρέπει να αναπτυχθεί τόσο επαγγελματικά (στα πανεπιστήμια και στην έρευνα), όσο και εκλαϊκευτικά (επικοινωνία, πολυμέσα, ερασιτεχνικές οργανώσεις) και εκπαιδευτικά (στα σχολεία) σε διάφορες χώρες που δεν έχουν ακόμα ισχυρές αστρονομικές κοινότητες. Το πρόγραμμα αυτό θα εστιάζεται σε αναπτυσσόμενες χώρες αλλά και σε περιοχές των αναπτυγμένων χωρών που καθυστερούν.

[kathimerini.gr με πληροφορίες ΑΠΕ-ΜΠΕ]