Τρελές εφευρέσεις σώζουν τη Γη

• Της ΓΙΟΥΛΑΣ ΖΑΧΙΩΤΗ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 2009

• Οτι ο πλανήτης καταστρέφεται είναι πλέον μια πραγματικότητα. Η αδιαφορία όλων και η ολιγωρία των ηγετών του κόσμου να λάβουν σοβαρά υπ' όψιν τους τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων, ώστε να αποφασίσουν μακροπρόθεσμα μέτρα για τη σωτηρία του, έχουν στρέψει πλέον τους ερευνητές να αναζητήσουν νέες διεξόδους. Πιο αποτελεσματικές και άμεσα εφαρμόσιμες.

Η περίφημη μείωση των ρύπων κατά 50% έως το 2050, που συμφώνησαν οι G8 πριν από δύο μήνες, είναι αναμφισβήτητα ένα σημαντικό βήμα· δεν είναι, όμως, αρκετό για να μειώσει το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Το έτος 2050 αποδεικνύεται ορόσημο, καθώς οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τότε θα καταλάβουμε τα απαισιόδοξα σενάριά τους, για τα οποία κατά καιρούς τούς έχουν χαρακτηρίσει κινδυνολόγους και «τρελούς του χωριού».

Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθεται σήμερα, είναι εάν προλαβαίνουμε να αντιμετωπίσουμε τα δύσκολα που έρχονται. Η απάντηση είναι πως μόνο με τεχνικούς τρόπους μπορούμε, πλέον, να κερδίσουμε το χαμένο έδαφος και να ελπίζουμε. Και η γεωμηχανική είναι το μέσο για να βρεθεί λύση στους δύο βασικούς στόχους: Την αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου, ώστε να «παγώσει» ο πλανήτης και τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

Οι ιδέες πολλές, αρκετές από τις οποίες θυμίζουν σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Από τους τεράστιους καθρέφτες που θα τοποθετηθούν στο Διάστημα για να αντανακλούν μακριά από τη γη τις καυτές ακτίνες του ηλίου, την εκτόξευση τεράστιων ποσοτήτων θαλασσινού αλατιού στην ατμόσφαιρα και την τοποθέτηση «τεχνικών δέντρων» κατά μήκος των δρόμων που θα ρουφούν το διοξείδιο του άνθρακα, είναι μερικές από αυτές τις προτάσεις της επιστημονικής κοινότητας. Υπάρχουν φυσικά και κάποιες πιο ριψοκίνδυνες προτάσεις όπως η διοχέτευση τεράστιων ποσοτήτων ρινισμάτων σιδήρου στους ωκεανούς ώστε να αυξηθούν τα φύκια, κάτι που ωστόσο μπορεί να αποβεί μοιραίο για την ισορροπία του θαλάσσιου οικοσυστήματος.

• Αλατόνερο στα... σύννεφα

Το πόσο εφαρμόσιμες είναι πολλές από αυτές απασχόλησε τη Βασιλική Ακαδημία του Λονδίνου, που αποφάσισε να τις μελετήσει και να αποφανθεί με έκθεσή της ποιες από αυτές αξίζουν πραγματικά.

*Το 1990 ο Τζον Λάθαμ, επιστήμονας του Εθνικού Κέντρου Ατμοσφαιρικών Ερευνών του Κολοράντο στις ΗΠΑ, υποστήριξε ότι αυξάνοντας των αριθμών των σταγόνων στα σύννεφα που βρίσκονται πάνω από τα θαλάσσια στρώματα θα μπορούσαμε να πετύχουμε αντανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας. Τα «σύννεφα» αυτά είναι υγρές μάζες στην ατμόσφαιρα, που συγκεντρώνονται σε ύψος έως 2.400 μέτρα κυρίως πάνω από τους ωκεανούς καλύπτοντας το ένα τρίτο τους. Η έρευνα αυτή εξελίχθηκε με τα χρόνια φτάνοντας σήμερα ο ερευνητής Στέφεν Σάλτερ, του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, να υποστηρίζει ότι εάν ψεκάσουμε τα σύννεφα αυτά στην επιφάνειά τους με θαλάσσιο αλάτι σε μεγάλες ποσότητες από τους ωκεανούς ώστε να αυξήσουμε τεχνικά τις σταγόνες τους, τότε μπορούμε να δώσουμε στον πλανήτη παράταση ζωής κατά 25 χρόνια.

Η ιδέα προβλέπει την κατασκευή τεράστιων τουρμπίνων στους ωκεανούς και πιστεύεται ότι μπορεί να εφαρμοστεί κυρίως στον αρκτικό κύκλο, ώστε να επιβραδυνθεί το λιώσιμο των πάγων.

*Η τοποθέτηση καθρεφτών στη Σελήνη, που θα λειτουργούν ως τεράστιες ομπρέλες που θα προστατεύουν τη γη από την ηλιακή ακτινοβολία, θεωρείται μία από τις πιο πολυέξοδες τεχνικές καθώς απαιτούνται τεράστια ποσά και δεκαετίες για να πραγματοποιηθεί.

*Μια άλλη ιδέα είναι η τοποθέτηση στα επόμενα 10 με 20 χρόνια 100.000 «τεχνητών δέντρων» κατά μήκος των δρόμων που θα «ρουφάνε» το διοξείδιο του άνθρακα απ' την ατμόσφαιρα. Πρόκειται για μια κατασκευή που θυμίζει τεράστια φτυάρια τα οποία θα τοποθετηθούν στις λεωφόρους ρυπογόνων πόλεων. Το πλεονέκτημα της μεθόδου είναι ότι το αποτέλεσμα είναι άμεσο, ωστόσο το ολοκληρωμένο σχέδιο που προβλέπει την τοποθέτηση τέτοιων «δέντρων» στους δρόμους όλων των πόλεων έχει χρονοδιάγραμμα 100 χρόνων.

*Μία ακόμη μέθοδος που θεωρείται άμεση και αποτελεσματική είναι η αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα από τον αέρα στα έγκατα της γης, σε βάθος χιλιάδων μέτρων.

*Πέρα από αυτά τα σενάρια που παραπέμπουν στο μέλλον, κανείς δεν αμφισβητεί, φυσικά, την αποτελεσματικότητα πιο γήινων μεθόδων όπως την αναδάσωση και τον εμπλουτισμό των θαλασσών με ιχνοστοιχεία. Φυσικοί ή τεχνικοί τρόποι, το σίγουρο είναι ότι πρέπει να αρχίσουμε το συντομότερο γιατί ο χρόνος κυλά εις βάρος μας.