Sunday, December 20, 2009

Περιβαλλοντική ανάπλαση μετά μουσικής!

  • «Ανάπλαση του Ψυρρή με βιοκλιματικές παρεμβάσεις» ονομάζει το πακέτο έργων που πραγματοποιεί το διάστημα αυτό ο Δήμος Αθηναίων, φιλοδοξώντας ότι, χάρη σ' αυτό, η ιστορική γειτονιά θα κερδίσει ό,τι έχασε τις δυο τελευταίες δεκαετίες που μετατράπηκε σε «πάρκο διασκέδασης».

Για πολλούς, ωστόσο, από τους εναπομείναντες κατοίκους και επαγγελματίες της περιοχής, οι παρεμβάσεις έχουν άλλη στόχευση: Την τελική τους εκδίωξη με στόχο την πλήρη άλωση της γειτονιάς από τη βιομηχανία της διασκέδασης.

* Ηταν τη δεκαετία του 1980, όταν οι πρώτοι καλλιτέχνες έστησαν στου Ψυρρή τα ατελιέ τους. Τα φθηνά ενοίκια στα στενά γραφικά δρομάκια ήταν ένα ισχυρό κίνητρο για γκαλερί και θέατρα να μετακομίσουν από το πανάκριβο κέντρο.

Προς απογοήτευση όμως των ανθρώπων της τέχνης και όλων εκείνων των πολιτών που αναζητούσαν στην ιστορική αυτή γειτονιά της Αθήνας ψήγματα από το χαμένο χρώμα της πόλης η φρενήρης ανοικοδόμηση του Ψυρρή δεν έγινε ποτέ Σόχο.

Οι κάτοικοι μας εξηγούν ότι τα παλιά κλειστά σπίτια άνοιξαν, ανακαινίστηκαν και μετατράπηκαν εν ριπή οφθαλμού σε μπαρ και κάθε άλλου τύπου ξενυχτάδικα. Η ατμόσφαιρα άλλαξε ριζικά. Η νύχτα κατάπιε τη μέρα.

* «Το εκσυγχρονιστικό λίφτινγκ "επήλθε", με αρκετά ντεσιμπέλ ηχορρύπανσης. Οταν στις αρχές της δεκαετίας του 1990, το ΥΠΕΧΩΔΕ επιχειρούσε την πρώτη φιλόδοξη ανάπλαση της περιοχής. Η ιστορική γειτονιά, όμως, ουδέποτε μετατράπηκε σε όαση ζωής και Πολισμού, όπως έγραφαν οι πινακίδες που γέμισαν την περιοχή», εξηγεί ο Δημ. Ποντίδας, πρόεδρος της Ενωσης Εμποροβιοτεχνών-Κατοίκων Ψυρρή.

Αναρίθμητα ξενυχτάδικα

Αντίθετα με τις προσδοκίες που καλλιεργήθηκαν, το προεδρικό διάταγμα που το 1998, «Περί καθορισμού χρήσεων γης και ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης στην περιοχή Ψυρρή-Κέντρου (Ομόνοιας)», δεν καθόρισε κάποια ζώνη αμιγούς κατοικίας και φυσικά αγνοήθηκαν οι προτάσεις των κατοίκων να υπάρχει απόσταση 50 μέτρων μεταξύ των καταστημάτων αναψυχής.

* Τα ξενυχτάδικα φύτρωναν σαν μανιτάρια. Πόσα είναι; Εκ των πραγμάτων, αναρίθμητα. Στην περιοχή λειτουργούν νόμιμα, παράνομα, ή ακόμη και... ολίγον παράνομα, καθώς έχουν τροποποιήσει κατά το δοκούν την άδεια λειτουργίας, 150 κέντρα υγειονομικού ενδιαφέροντος.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μαγαζί... λαϊκού ξεφαντώματος, το οποίο σφραγίστηκε από το δήμο για παράνομη αλλαγή χρήσης και πολεοδομικές αυθαιρεσίες και η ΔΕΗ τού διέκοψε την παροχή ρεύματος, λειτουργεί κανονικά, καθώς έβαλε δύο ηλεκτρογεννήτριες στον ακάλυπτο.

* Φυσικό ήταν τα ενοίκια να εκτιναχτούν στα ύψη. Πολλές οικογένειες που ζούσαν εκεί επί δεκαετίες άρχισαν να μετακινούνται σε άλλες περιοχές. Είτε γιατί κάποιες που κατείχαν ακίνητα υπέκυψαν στον πειρασμό να τα νοικιάσουν σε επιχειρηματίες έναντι υπέρογκων ποσών, είτε γιατί αισθάνθηκαν αποκλεισμένοι σε ένα γκέτο διασκέδασης.

Από την περιοχή «τα μάζεψαν» και πολλοί ενοικιαστές, γιατί δεν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στα νέα τιμολόγια. Το ίδιο έγινε και, με πολλές βιοτεχνίες.

«Εφυγε πάνω απ' το 50% των Ψυρριωτών και από τις 1.300 βιοτεχνίες που υπήρχαν μέχρι τις αρχές του 1990, έμειναν οι 300», μας πληροφορεί ο Δημ. Ποντίδας.

* «Αν δεν υπάρχουν ελεύθερες διελεύσεις την ημέρα μέσα στου Ψυρρή, ο ζωτικός χώρος βιοτεχνών και εμπόρων πνίγεται», τονίζει ο Ζ. Ζορμπάς, γραμματέας της Ομοσπονδίας Βιοτεχνών Υποδηματοποιών Ελλάδος.

Και εξηγεί: «Πώς θα δουλέψουν οι βιοτεχνίες και τα εμπορικά καταστήματα; Αντίθετα με ό,τι κανείς φαντάζεται, του Ψυρρή δεν έχει κυκλοφοριακό πρόβλημα την ημέρα. Το βράδυ υπάρχει πρόβλημα. Οι ανοιχτοί δρόμοι θα κρατήσουν το εμπόριο ζωντανό και θα κάνουν τη ζωή των μόνιμων κατοίκων πιο εύκολη».

* Από την άλλη πλευρά, ο Δήμος Αθηναίων τρέφει πολλές φιλοδοξίες για το σχέδιο ανάπλασης στην ιστορική γειτονιά, το οποίο περιλαμβάνει έργα οδοποιίας και αποχέτευσης, αλλά και εικαστικές παρεμβάσεις σε πλάγιες όψεις (πέντε μέχρι στιγμής κτιρίων) από τη γνωστή ομάδα γκραφιτάδων «Carpe Diem».

Ωστόσο, ως «ισχυρό» χαρτί της ανάπλασης ο δήμος προτάσσει την περιβαλλοντική προσέγγιση των παρεμβάσεων, οι οποίες βασίζονται σε μελέτη που πραγματοποίησε το Πανεπιστημίου Αθηνών, με υπεύθυνο τον καθηγητή Μ. Σανταμούρη, για την Ελληνική Εταιρεία για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

* Τα φιλοπεριβαλλοντικά έργα περιλαμβάνουν τη μετατροπή 33 δρόμων και τμημάτων τους, σε δρόμους ήπιας κυκλοφορίας με αλλαγή του οδοστρώματος από άσφαλτο σε ψυχρούς φωτοκαταλυτικούς κυβόλιθους και δημιουργία «πράσινων διαδρομών» με την ενίσχυση πρασίνου σε υπαίθριους χώρους και πλατείες. Στις πλατείες, θα υπάρξει αναμόρφωση και ανασχεδιασμός.

Στο εγγύς μέλλον, ο δήμος θα προχωρήσει και στη δημιουργία πράσινων ταρατσών. Εάν συμβούν όλα αυτά, τότε, όπως μας εξηγεί ο καθηγητής Μ. Σανταμούρης, «Θα μειωθεί η θερμοκρασία περιβάλλοντος κατά 2 βαθμούς, οι ρύποι κατά 15% και η ανάγκη για κλιματισμό των κτιρίων από 10 έως και 20%. Παράλληλα, θα βελτιωθεί η θερμική άνεση κατά 15%».

* Σε μία περιοχή, που το έχει πραγματικά ανάγκη: Ο καθηγητής μάς λέει, ότι του Ψυρρή έχει 4-5 βαθμούς υψηλότερη θερμοκρασία.

«Εξαιτίας της πυκνής δόμησης και της έλλειψης πρασίνου, ο αέρας δεν μπορεί να διεισδύσει μέσα στα στενά και τους δρόμους για να απωθήσει τη θερμότητα και τη ρύπανση. Οταν ο αέρας το καλοκαίρι περνάει από τσιμέντο, ζεσταίνεται, οπότε γίνεται ελαφρύτερος και φεύγει από την πόλη. Αντίθετα, όταν ο αέρας έρθει σε επαφή με μια ψυχρή οροφή, μια πράσινη ταράτσα για παράδειγμα, τότε γίνεται βαρύτερος, άρα διεισδύει μέσα στα στενά, άρα απάγει τη θερμότητα και τη ρύπανση».

* Σύμβουλος του δημάρχου Ν. Κακλαμάνη, η Τασία Λαγουδάκη μάς εξηγεί ότι τα έργα θα είναι καταλυτικά για την ανάδειξη της ιστορικής φυσιογνωμίας στου Ψυρρή. «Ο δήμαρχος μας έδωσε όλο το χρόνο που απαιτούνταν για να σχεδιάσουμε ολοκληρωμένες οικολογικές παρεμβάσεις. Να ενσωματώσουμε, δηλαδή, την οικολογική διάσταση μέσα στον πολεοδομικό σχεδιασμό».

«Μια μείξη χρήσεων»

Μας εξηγεί επίσης ότι ο δήμος επιζητά να μπει τέλος στο χάος: «Σε συνεργασία με το υπουργείο Περιβάλλοντος, θα μελετήσουμε την αναπροσαρμογή των προεδρικών διαταγμάτων στις περιοχές που υπάρχουν πιέσεις για αναψυχή. Θα εξεταστούν οι υφιστάμενες χρήσεις και το καθεστώς λειτουργίας. Επθυμούμε μια μείξη χρήσεων και προσπαθούμε να ενισχύσουμε την κατοικία και τα παραδοσιακά επαγγέλματα, τα οποία επ' ουδενί δεν θέλουμε να εκδιωχθούν. Οσο για τις διαπλατύνσεις, πραγματοποιήθηκαν εκεί που μας το επέτρεπε ο ΚΟΚ».

* Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Αρχιτεκτόνων, Ε. Λυρούδιας, επαναφέρει μια παλαιότερη πρόταση, επίκαιρη όμως όσο ποτέ:

«Του Ψυρρή βιώνει το limit down της πολεοδομικής του αξίας και λειτουργικότητας. Είναι ευκαιρία για σχεδιασμό και προγραμματισμό. Μια διπλωματική εργασία "Πρόταση αναβίωσης στου Ψυρρή" (από το 1980) εισηγείται τη δημιουργία ενός "quartier Latin" μικρής κλίμακας για τη νεολαία και τους καλλιτέχνες ώστε να μπορούν να δημιουργούν, να διασκεδάζουν, να μορφώνονται. Οχι στη... μονοκαλλιέργεια της καφετέριας. Ο συνδυασμός ευγενών χρήσεων δημιουργεί τις βιωσιμότερες καταστάσεις».

No comments: