Το «Αvatar» μπορεί να σώσει τον πλανήτη

Η ταινία του Τζέιμς Κάμερον θα προτρέψει πολύ περισσότερους ανθρώπους να ενδιαφερθούν για το περιβάλλον

ALICE THOMSON | ΤΟ ΒΗΜΑ, Παρασκευή 8 Ιανουαρίου 2010

Για να δω αν τα πήρα όλα: ισοθερμική φόρμα, γάντια, σκούφο, γαλότσες, φτυάρι, αξίνα. Να μην ξεχάσω να τηλεφωνήσω στον υδραυλικό να του υπενθυμίσω πως το μπόιλερ δεν δουλεύει εδώ και τρεις ημέρες. Μετά, να περάσω μία ώρα βγάζοντας τον πάγο από το αυτοκίνητό μου με τα χέρια, προτού γυρίσω στο σπίτι και γλιστρήσω στα σκαλιά. Αυτή είναι η εικόνα της Βρετανίας τον Ιανουάριο του 2010: παγωμένη στον χειρότερο χειμώνα της ιστορίας των τελευταίων 30 ετών.

Πώς είπατε; Υπερθέρμανση του πλανήτη; Ναι, καλά, στο Νέο Δελχί κάνουν πατινάζ στον πάγο και στη Σεούλ αγώνες με τα έλκηθρά τους. Και την ώρα που η Βρετανία ταλαιπωρείται από τη βαρύτερη χιονόπτωση του εφετινού χειμώνα, ο υπουργός Περιβάλλοντος Εντ Μίλιμπαντ υπερασπίζεται ενώπιον του κοινοβουλίου τη σύνοδο της Κοπεγχάγης για το κλίμα χαρακτηρίζοντάς την το πιο σημαντικό πολιτικό γεγονός της νέας δεκαετίας.

Τα 150 εκατ. ευρώ που ξοδεύτηκαν στην Κοπεγχάγη προς τιμήν των 115 ηγετών που παρέστησαν ήταν πεταμένα λεφτά. Μόνο κατά τη διάρκεια της συνόδου απελευθερώθηκαν στη γήινη ατμόσφαιρα 41.000 τόνοι διοξειδίου του άνθρακα, δηλαδή περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου απ΄ ό,τι οι συνολικές εκπομπές του Μαλάουι, του Αφγανιστάν και της Σιέρα Λεόνε μαζί για την ίδια χρονική περίοδο. Κανείς δεν φαίνεται να νοιάζεται. Το να είσαι «πράσινος» έχει γίνει βαρετό.

Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση για τους «Τimes» τον περασμένο Νοέμβριο, λιγότεροι από το 50% των Βρετανών πιστεύουν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι επιστημονικώς αποδεδειγμένο γεγονός που οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και αρνούνται να νιώσουν άλλες τύψεις. Το να βάζουμε καθημερινά το δικό μας, «πράσινο» λιθαράκι στην οικολογική προσπάθεια είναι άλλη μία πολυτέλεια που θα πρέπει να μάθουμε να αγνοούμε, ιδίως σε εποχές οικονομικής ύφεσης όπως τώρα.

Ο πλανήτης μας όμως μπορεί να σωθεί: όχι από την ανθρώπινη παρέμβαση αλλά από κάποιους εξωγήινους ύψους τριών μέτρων που φοράνε τιρκουάζ φόρμες και μοιάζουν να βγήκαν από πίνακες του Πικάσο. Τα πλάσματα αυτά, οι Νάβις, είναι οι ήρωες του «Αvatar», της νέας ταινίας του Τζέιμς Κάμερον, η οποία κατάφερε μέσα σε μόλις τρεις εβδομάδες προβολής να γίνει η τέταρτη πιο εμπορική ταινία στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Το μήνυμα που μας στέλνουν οι ήρωες της ταινίας είναι σαφές: «Στη Γη του 22ου αιώνα δεν θα σας έχει μείνει άλλη βλάστηση. Καταστρέψατε τον πλανήτη σας, εξαντλήσατε όλες σας τις πλουτοπαραγωγικές πηγές. Σας παρακαλούμε, μην έρθετε στον δικό μας πλανήτη και τον καταστρέψετε κι αυτόν». Οταν οι κάτοικοι της Γης μεταφέρονται στον πλανήτη των εξωγήινων προκειμένου να εκμεταλλευτούν τον ορυκτό του πλούτο, γοητεύονται από τον τρόπο ζωής των Νάβις. Ο ήρωας της ταινίας φτάνει μέχρι του σημείου να αποκηρύξει τη γήινη υπόστασή του και να αποφασίσει να ζήσει στο εξής σαν εξωγήινος.

Το σενάριο θα μπορούσε να το έχει γράψει ο Αλ Γκορ. Το φιλμ είναι μια εκδοχή της «Αβολης αλήθειας» (του ντοκυμαντέρ για το οποίο κέρδισε το Νομπέλ Ειρήνης μαζί με τη Διακυβερνητική του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή) για παιδιά. Αλλά, αντί για έναν μεσήλικο πρώην αντιπρόεδρο των ΗΠΑ που μιλάει για την καταστροφή του πλανήτη, βλέπεις στην οθόνη εξωγήινους που στέλνουν το μήνυμα για τη σωτηρία της Γης.

Είδα το «Αvatar» δύο φορές μέσα σε τρεις ημέρες μαζί με τον εννιάχρονο γιο μου, ο οποίος μου έκανε κήρυγμα περί οικολογικής συνείδησης: μάλιστα, έφτασε στο σημείο να με ρωτήσει για ποιον λόγο πρέπει να κόβουμε ένα πραγματικό έλατο για να το στολίσουμε τα Χριστούγεννα.

Το φιλμ είναι λαμπρό παράδειγμα αποτελεσματικών δημοσίων σχέσεων- υπεραπλουστευτικό ίσως αλλά πολύ πειστικό και γεμάτο ενεργητικότητα. Ο Τζέιμς Κάμερον, ο οποίος κέρδισε ένα Οσκαρ βυθίζοντας τον «Τιτανικό», θέλει τώρα να σώσει τον κόσμο και ίσως επιτύχει να κάνει «πράσινη» την επόμενη γενιά των κινηματογραφόφιλων.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι η αμερικανική Δεξιά μίσησε εξαρχής το «Αvatar» και το χαρακτήρισε «μια βαθύτατη έκφραση αντιαμερικανισμού». Αντιθέτως, ο Μπαράκ Ομπάμα επέλεξε να δει το «Αvatar» στην πρωτοχρονιάτικη έξοδο με την οικογένειά του.

Οι πολιτικές ελίτ λοιπόν πήραν το μήνυμα: ο κόσμος όντως νοιάζεται για το περιβάλλον. Απλώς δεν του αρέσουν τα ηθικοπλαστικά κηρύγματα από υποκριτές πολιτικούς. Το «Αvatar» δεν είναι «Ο Πόλεμος των Αστρων», η «Αποκάλυψη τώρα» ούτε «Ο Αρχοντας των Δαχτυλιδιών». Δεν είναι μια κλασική ταινία. Αλλά λίγες ταινίες στο σινεμά καταφέρνουν να αλλάξουν τις συλλογικές αντιλήψεις: το «Φιλαδέλφεια» άλλαξε τις απόψεις μας για το ΑΙDS, το «Κράμερ εναντίον Κράμερ» για το διαζύγιο και το «Μόσχα καλεί Πεντάγωνο» για τον μονομερή πυρηνικό αφοπλισμό. Το «Αvatar» λοιπόν μπορεί να κάνει το ίδιο για την υπερθέρμανση του πλανήτη.