Εθελοντική εκστρατεία για τη διάσωση της λίμνης Καστοριάς

• Του Θαναση Tσιγγανα, Η Καθημερινή, Σάββατο, 20 Nοεμβρίου 2010

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Μπορεί μια χούφτα ανθρώπων μιας πόλης να προστατεύσει μια λίμνη 28 τ. χλμ. που κινδυνεύει; Αν εξεταστεί ως παράδειγμα η λίμνη Κορώνεια Θεσσαλονίκης, όπου όχι μια χούφτα ανθρώπων αλλά εφτά διαφορετικοί φορείς της πολιτείας (υπουργεία, περιφέρεια, νομαρχία και δήμος) αδυνατούν να τη σώσουν, η απάντηση είναι σαφώς αρνητική. Ομως, 37 νέοι επιστήμονες, κάθε ειδικότητας, ηλικίας 26 - 40 ετών, μερικοί μάλιστα άνεργοι, οι περισσότεροι κάτοικοι Καστοριάς, εδώ και τριάμισι χρόνια δεν εγκαταλείπουν τον έναν και μόνο στόχο τους: τη σωτηρία της λίμνης τους.

Συγκρότησαν την Εθελοντική Ομάδα Επιστημόνων Νομού Καστοριάς και εξαπλώνουν τη δραστηριότητά τους σε όλη την περιοχή προσπαθώντας να ευαισθητοποιήσουν τους συμπολίτες τους, να ενημερώσουν την τοπική ηγεσία και να δρομολογήσουν λύσεις. Η θλιβερή εικόνα που παρουσίασε το περασμένο καλοκαίρι η Ορεστιάδα (όπως είναι η επίσημη ονομασία της) με την «έκρηξη» του φυτοπλαγκτού που κάλυψε την επιφάνεια των νερών και τη δυσοσμία της αποσύνθεσής του να «πνίγει» κάθε τουριστική και αλιευτική δραστηριότητα στις όχθες της, αποτέλεσε μία ακόμη αφορμή για την ενεργοποίηση της εθελοντικής ομάδας που ξαναέθεσε επί τάπητος το ζήτημα μιας μεγάλης εκστρατείας για την καστοριανή λίμνη. Τις ημέρες που άλλοι σύλλογοι της πόλης διαμαρτύρονταν κρεμώντας ροζ κορδέλες σε ένδειξη διαμαρτυρίας στα κάγκελα της νομαρχίας, οι εθελοντές επιστήμονες έψαχναν να βρουν μεθόδους και μέσα να βοηθήσουν τη λίμνη έτσι ώστε να μειωθεί το φαινόμενο του ευτροφισμού που εξακολουθεί να είναι ορατό στη «νότια παραλία» της πόλης και μέχρι την παραδοσιακή συνοικία του Ντολτσό. Ψυχή της Επιστημονικής Εθελοντικής Ομάδας -στην οποία συμμετέχουν 7 βιολόγοι, 7 ιχθυολόγοι, 6 περιβαλλοντολόγοι αλλά και χημικοί μηχανικοί, χημικός πετρελαίου, δασολόγοι, γεωπόνοι, καθηγητές πανεπιστημίων- είναι ο συνταξιούχος γουνοποιός κ. Λάζαρος Κλετσίδης, πρώην αντιδήμαρχος, που εργάζεται ακούραστα για την εξυγίανση της λίμνης από το 1983. 

Οι παρεμβάσεις της επιστημονικής ομάδας στην τοπική κοινωνία, λέει ο ίδιος, έχουν ήδη συμβάλει στη μείωση της ρύπανσης από τις καλλιέργειες. «Η συστηματική και συνεχής ενημέρωση για τις φιλοπεριβαλλοντικές μεθόδους γεωργίας στους καλλιεργητές του νομού είχε ως αποτέλεσμα το 100% της παραγωγής ντομάτας να γίνεται πλέον με λιγότερα φυτοφάρμακα και λιπάσματα, όπως και το 25% των μήλων και το 65% των περίφημων καστοριανών φασολιών».

• Μελέτες και έρευνες

Οι εθελοντές «απ' όλα τα κόμματα και όλα τα χρώματα», όπως τονίζει ο κ. Κλετσίδης, συγκέντρωσαν επίσης όλες τις μελέτες και τις έρευνες που έχουν γίνει στο παρελθόν και κωδικοποίησαν τις προτάσεις για τη διάσωσή της. «Εχουμε συγκεντρώσει 30 μελέτες και 100 έρευνες», επισημαίνει η ιχθυολόγος κ. Νίκη Ματζαφλέρη, μέλος της εθελοντικής ομάδας. Αλλη ομάδα εθελοντών επεξεργάστηκε περίπου 40 μεθόδους προστασίας - καθαρισμού - εξυγίανσης λιμνών σε όλο τον κόσμο και κατέληξε στις εφτά πιο ενδεδειγμένες για την περίπτωση της Καστοριάς. Τρεις από αυτές είναι η (γερμανική) τεχνική κομποστοποίησης του ιζήματος, η υπεροξυγόνωση των υδάτων, η εκτροπή χειμάρρων - ρεμάτων. Πρόκειται για μεθόδους προς συζήτηση, επισημαίνει ο κ. Κλετσίδης, όταν κατατεθεί και η μελέτη του ΙΓΜΕ (σ.σ.: τον ερχόμενο Φεβρουάριο). Η ομάδα προτείνει, πάντως, την προμήθεια ενός πλωτού συγκροτήματος περισυλλογής αντικειμένων, καθαρισμού καλαμιών και οξυγόνωσης των υδάτων.

• Πηγή ζωής για την περιοχή

- Περισσότερα από 8 εκατ. ευρώ έχουν δοθεί κατά καιρούς για μελέτες και σχέδια προστασίας της λίμνης, χωρίς ουσιαστικό αποτελεσμα.

- Για τους Καστοριανούς η λίμνη είναι πόλος τουριστικής έλξης, πηγή ζωής για γεωργία και αλιεία. Η αποκαρδιωτική εικόνα της προκάλεσε την επέμβαση της Εισαγγελίας.

- Το ΙΓΜΕ πραγματοποίησε 250 δειγματοληψίες για να χαρτογραφήσει τον πυθμένα της, τη σύσταση του ιζήματος, την έκταση των προσχώσεων από χειμάρρους, τα ευάλωτα στη ρύπανση σημεία, την υδροδυναμική της.

- Φυτοφάρμακα και λιπάσματα των καλλιεργούμενων περιοχών, αστικά απόβλητα παραλίμνιων οικισμών και του 6 - 7% κατοικιών και καταστημάτων της πόλης που δεν έχουν συνδεθεί με τον βιολογικό καθαρισμό θεωρούνται από τις βασικές πηγές ρύπανσης.

- Οι αρμόδιοι του τμήματος Περιβάλλοντος της ΝΑ Καστοριάς χαρακτηρίζουν αισθητικής φύσεως το πρόβλημα του ευτροφισμού και θεωρούν ότι είναι πρακτικά αδύνατο να εξαλειφθεί.