Saturday, May 23, 2015

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΕ ΜΙΚΡΗ ΚΩΜΟΠΟΛΗ [στη Μεθώνη]



ΓΡΑΦΕΙ Ο ΚΩΣΤΗΣ ΛΙΘΙΝΟΣ

Επαγγελματικές ανάγκες αλλά και μια διάθεση αποστασιοποίησης από τα γεγονότα, που κάθε άλλο παρά αισιοδοξία αποπνέουν, με ξανάφεραν αυτό το πρωινό σε τούτη τη μεριά της πελοποννησιακής γης. Απέναντί μου έχω το επιβλητικό φρούριό της. Τα σημάδια του αδυσώπητου χρόνου είναι αρκετά εμφανή πάνω του. Χόρτα έχουν καταλάβει κάθε γωνιά του. Παραμένει, ωστόσο, το ίδιο εντυπωσιακό.
Μέρες μεγάλης ακμής γνώρισε ιδίως κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας. Κυριολεκτικά επόπτευε τον θαλάσσιο δρόμο από τη Βενετία για την Ανατολική Μεσόγειο. Μαζί με τη γειτονική Κορώνη αποτελούσαν «τα μάτια», της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου στην Ανατολή, κατά την επιτυχημένη διατύπωση των πηγών της εποχής.

Περιεργάζομαι τον χώρο και σκέφτομαι. Πόσος κόπος χρειάστηκε για να ορθωθούν σε τόσο ύψος τα τείχη που θα εμπόδιζαν κάθε εχθρική επίθεση. Αλλά και με πόσες αγγαρείες επιφορτίστηκε ο ντόπιος πληθυσμός για να υπάρξει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Όποτε παρουσιάζονταν προβλήματα σε ορισμένα τμήματά του, επενέβαινε η εκάστοτε εξουσία, προκειμένου να δώσει αποτελεσματικές λύσεις. Το μόλις διακρινόμενο φτερωτό λιοντάρι του Αγίου Μάρκου, σε κάποιο τμήμα των τειχών, αποκαλύπτει ωστόσο τη ματαιότητα των πραγμάτων.

Διαβαίνοντας την εντυπωσιακή πύλη της εισόδου, προχωρώ αργά προς το εσωτερικό του φρουρίου και παρατηρώ. Τα ίχνη, από τις επεμβάσεις στα τείχη σε διάφορες εποχές, είναι ευδιάκριτα: αρχαιότητα, ρωμαϊκή, βυζαντινή, βενετική, τουρκική, νεοελληνική περίοδο. Σε ένα τμήμα τους, δύο φτερωτοί λέοντες του Αγίου Μάρκου, μας γυρίζουν πεισματικά στο ένδοξο βενετικό παρελθόν.
Πολλά εντυπωσιακά κτήρια, παρά τις φθορές τους, διατηρούνται σε αρκετά καλή κατάσταση. Άλλα, είναι ετοιμόρροπα. Για τη συντήρησή τους φαίνεται πως καταβάλλει αγωνιώδεις προσπάθειες η τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων. Οι κινήσεις της, αν κρίνω από το αποτέλεσμα, είναι αρκετά αποτελεσματικές.

Η θάλασσα, που γλύφει το φρούριο, συντελεί με τον τρόπο της στην καταστροφή του τείχους. Μπροστά στην ορμή της, κατά τους χειμερινούς κυρίως μήνες, δεν μπορεί να υπάρξει καμία αντίσταση.

Τα βήματα με οδηγούν στον Πύργο της Θάλασσας. Ένα μικρό κάστρο μέσα στο μεγάλο. Για να τον προσεγγίσεις χρειάζεται να περάσεις από μια τεχνητή πέτρινη γέφυρα. Μένω για λίγα λεπτά ακίνητος ατενίζοντας τη θάλασσα. Στο βάθος, διακρίνεται η καταπράσινη Σαπιέντζα και η μικρή βραχονησίδα Νησακούλι. Το θέαμα, καθώς περνά από κοντά μια βάρκα, με καθηλώνει. Βγάζω με αδημονία από το σακίδιο τη φωτογραφική μηχανή μου για να αιχμαλωτίσω την όμορφη σκηνή.
Ξαναγυρίζω στο φρούριο και συνεχίζω την περιήγησή μου. Ο ακάλυπτος χώρος του, σήμερα, καλύπτει μεγάλη έκταση.

Τα άγρια χόρτα, που είχαν θεριέψει τους προηγούμενους μήνες σε πολλά σημεία και έχουν αρχίσει τώρα να ξηραίνονται, φανερώνουν την εγκατάλειψη. Σε ένα άλλο σημείο, ορισμένες κατακόκκινες παπαρούνες, επιμένουν να θυμίζουν με την παρουσία τους την άνοιξη που πλησιάζει στο τέλος της.
Σε ορισμένα σημεία των τειχών, έχουν βρει χώρο για να ξεφυτρώσουν κάποια αγριολούλουδα. Κυριολεκτικά «στου βράχου τη σκισμάδα», αναλογίζομαι, και το μυαλό μου αυτομάτως έρχεται στο κυκλάμινο, από τα «Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας» του Γιάννη Ρίτσου.
Παίρνω τον δρόμο της επιστροφής, κάτω από τον καυτό ήλιο, που αρχίζει και γίνεται ανυπόφορος. Δεν έχει κάποιο σκιερό μέρος να σταθείς για να τον αποφύγεις.

Εντελώς διαφορετική εικόνα επικρατεί έξω από το φρούριο. Λίγα μόλις μέτρα από την είσοδό του ξεκινά η καινούργια κωμόπολη. Μικρή σε πληθυσμό αλλά με δυναμισμό. «Το καλοκαίρι αλλάζουν ακόμη περισσότερο τα πράγματα», με διαβεβαιώνει κάποιος παλιός γνωστός μου, που συνάντησα ύστερα από καιρό και συνομίλησα μαζί του σε μία από τις πλατείες, όπου στάθηκα για να ξεκουραστώ.

Την επόμενη ώρα, παρά τη ζέστη που επικρατεί, αφιερώνω σε επισκέψεις σε κάποια αξιοθέατα. Στο Σχολείο που, με εντολή του Ιωάννη Καποδίστρια, κατασκευάστηκε το 1830. Σε κοντινή απόσταση, μέσα σε ένα υπέροχο περιβάλλον, βρίσκεται το τοξωτό γεφύρι, ένα εξαιρετικό δείγμα τεχνικής κατασκευής. Σχετικά κοντά, είναι και το Σχολείο «Συγγρού», που ολοκληρώθηκε το 1901.

Η βόλτα στα στενά της μικρής κωμόπολης, καθώς πλέον έχει αρχίσει να πέφτει ο ήλιος και απλώνεται η σκιά, με καθησυχάζει. Παντού συναντάς ανθρώπινες φυσιογνωμίες να σε χαιρετούν με όχι προσποιητή ευγένεια και καλοσύνη. Σε κάθε σχεδόν γωνία, κάποια απροσδόκητη λεπτομέρεια, αποσπά την προσοχή μου. Ένα παλιό σπίτι, κάποιος καλοφροντισμένος κήπος…

Οι καθαροί δρόμοι, ασβεστωμένοι πριν από τη Μεγαλοβδομάδα, δείχνουν τη φροντίδα των κατοίκων για τον χώρο που ζουν και κινούνται. Πόση αντίθεση, με εκείνους της μεγάλης πόλης, που είναι ρυπαροί και παρατημένοι στην τύχη τους.

Στην Πλατεία της Προκυμαίας, έξω από ένα κτήριο, είναι συγκεντρωμένος πολύς κόσμος. Το κτήριο, παλιά αποθήκη του Αυτόνομου Σταφιδικού Οργανισμού, έχει μετατραπεί σε ένα όμορφο Πολιτιστικό Κέντρο. Σε αυτό, γίνεται τώρα κάποιο Επιστημονικό Συνέδριο για την ιστορία της πόλης από την αρχαιότητα ώς τα νεότερα χρόνια. Για τη διοργάνωσή του, πληροφορούμαι, φρόντισαν το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και ο Σύλλογος Φίλων Κάστρου Μεθώνης. Κοντοστέκομαι για λίγο. Παίρνω στα χέρια μου το πρόγραμμα που μοιράζεται. Από περιέργεια, μπαίνω στην επισκευασμένη με γούστο αίθουσα, όπου και μένω για αρκετή ώρα. Οι ανακοινώσεις παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Η συζήτηση που ακολουθεί ύστερα από καθεμία φανερώνει την έγνοια του κοινού για το παρελθόν του τόπου.
Το βράδυ, το περιδιάβασμα στους δρόμους της μικρής κωμόπολης, με αποζημιώνει. Μέσα στη δροσιά, το φωτισμένο φρούριο, δημιουργεί ευχάριστα συναισθήματα.

Όλες οι παραπάνω σκέψεις γράφονται για τη Μεθώνη. Πριν από λίγες μέρες την επισκέφθηκα για τρίτη φορά μέσα σε λίγα χρόνια. Οι εντυπώσεις μου από τον χώρο, που τον εποπτεύει με την ίδια πάντα αυστηρότητα το εντυπωσιακό φρούριό της, είναι ακόμη νωπές.

No comments: