Το όρος Αιγάλεω, από μακριά |
- Η φύση, και κατ' επέκταση το περιβάλλον, είναι η πνοή που δίνει ζωή σε όλα τα έμβια όντα. Για την προστασία τους, πολύς λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια από διάφορους φορείς. Δυστυχώς, οι περισσότερες πρωτοβουλίες λειτουργούν «πυροσβεστικά» ή εξυπηρετώντας συγκεκριμένα συμφέροντα ολίγων, ή κινούνται στο πλαίσιο της «μόδας»...
- Αυτό που είναι ανάγκη να ξεκαθαριστεί, είναι ότι κανείς δε δικαιούται να «παίζει» με ένα τόσο σοβαρό ζήτημα. Το περιβάλλον δε χρειάζεται φιλανθρωπίες ούτε «προστάτες» τέτοιου είδους. Οποιος πραγματικά θέλει να το προστατέψει, πρέπει να συγκρουστεί με τα μεγάλα συμφέροντα και την κυρίαρχη πολιτική.
- Στο λεύκωμα «Περπατώντας στο όρος Αιγάλεω» που εξέδωσε το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Νίκαιας, οι συγγραφείς Σκευούλα Τσελέκου και Ηλίας Μπαρούνης, από τη μια, μας δίνουν τη δυνατότητα να γνωρίσουμε τις ομορφιές του ιστορικού αυτού βουνού. Από την άλλη, το βιβλίο «σηματοδοτεί την ανάγκη να διατιμήσουμε τις φυσικές ομορφιές, αλλά και να οργανώσουμε την αναδάσωση του βουνού, κυρίως να το διαφυλάξουμε από διάφορα μεγαλόσχημα σχέδια επιχειρηματιών, "μη κυβερνητικών οργανώσεων", τραπεζών, κ.ά.», όπως τονίζει στο σημείωμά του ο δήμαρχος της Νίκαιας Στέλιος Μπενετάτος. Και συμπληρώνει: «Οι συγγραφείς - μελετητές του λευκώματος αναδεικνύουν τις αντιθέσεις της φύσης, κατά την επέλαση του ανθρώπου και ταυτόχρονα δίνουν την ελπίδα ότι δεν είναι ακόμη αργά να αποφευχθεί η οριστική καταστροφή του όρους. Ο Δήμος Νίκαιας θεωρεί την έκδοση του λευκώματος, σαν στήριγμα, όλων εκείνων που παλεύουν για την προστασία του φυσικού πλούτου του Δήμου μας και σε προέκταση της χώρας, από την άναρχη ανάπτυξη και κυρίως από την καταστροφική επέλαση των μεγάλων συμφερόντων».
Το ιερό της θεάς Αφροδίτης |
- Η στήλη, για δύο Κυριακές, θα γνωρίσει από «κοντά» αυτό το βουνό της Αττικής, τόσο μέσα από τις φωτογραφίες του λευκώματος, όσο και από εκτενή αποσπάσματα από το περιεκτικότατο εισαγωγικό κείμενο των συγγραφέων.
Το μεγαλείο και το μυστήριο της ζωής
- «Γεννημένοι και οι δυο μας μακριά από την Αθήνα, ακούσαμε για πρώτη φορά περί του όρους Αιγάλεω στο σχολείο, όταν μαθαίναμε ότι εκεί ανέβηκε ο Ξέρξης, για να παρακολουθήσει τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Αργότερα, διαβάζοντας τη νεώτερη ιστορία μας μάθαμε ότι στο ίδιο βουνό ήταν κάποιες δυνάμεις του Καραϊσκάκη, τότε που πολεμούσε τον Κιουταχή. Πολλά χρόνια μετά, γνωρίσαμε το βουνό από κοντά και αρχίσαμε τους περιπάτους σε αυτό. Οι περίπατοί μας ξεκίνησαν στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και συνεχίστηκαν συχνότεροι από το 1982 που εγκατασταθήκαμε μόνιμα στη Νεάπολη Νίκαιας. Εγιναν, δε, καθημερινή πραγματικότητα από το 1995 που μετακομίσαμε πιο ψηλά και "αυλή" μας έγινε μια πλαγιά του βουνού. Είναι μοναδική απόλαυση για κάτοικο μεγάλης πόλης, όταν ξυπνάει το πρωί να βλέπει απέναντί του ένα βουνό. Εστω ένα ξεροβούνι όπως θα νομίσει κάποιος με μια πρώτη "απατηλή" ματιά...
- Οι πρώτες επισκέψεις μας στο βουνό ήταν απλές, σαν βόλτα ή για να μαζέψουμε άγρια χόρτα. Σιγά - σιγά άρχισε να εκτυλίσεται μπροστά μας ο μαγικός κόσμος της απλότητας της φύσης, που μέσα της κρύβει επιμελώς το μεγαλείο και το μυστήριο της ζωής. Κάθε πέτρα, κάθε χορταράκι, κάθε κλαδί, κάθε δέντρο, κάθε ζώο, κάθε έντομο και πουλί σε καλούν να τα προσέξεις, να τα μελετήσεις, να τα αγαπήσεις, να τα σεβαστείς, να τα προστατέψεις. Ηρθαμε και ξανάρθαμε όλες τις εποχές του χρόνου. Πήραμε μια φωτογραφική μηχανή και αποτυπώσαμε στο φακό ό,τι μας έκανε εντύπωση. Ετσι, μετά από χρόνια έρευνας είμαστε στην ευχάριστη θέση να κατέχουμε ένα σημαντικό πρωτογενές φωτογραφικό υλικό της χλωρίδας και της πανίδας του βουνού μας.
Περίπατος στο ...χρόνο
Το εξώφυλλο του λευκώματος |
- Το όρος Αιγάλεω βρίσκεται στα δυτικά του λεκανοπεδίου της Αττικής και το χωρίζει από το Θριάσιο Πεδίο. "Αιγάλεων όρος" το αναφέρουν ο Ηρόδοτος και ο Θουκιδίδης. Εκτείνεται από το Πέραμα ως το Καματερό. Τα διάφορα τμήματα του βουνού ονομάζονται από το νότο προς το βορρά: Σκαραμαγκάς, Κορυδαλλός, βουνό Δαφνίου, Ποικίλο. Το ύψος του είναι 468 μ. Τα πετρώματά του είναι κυρίως ασβεστολιθικά και έχει έδαφος πετρώδες με λίγα λιβαδάκια ανάμεσα στις βραχώδεις περιοχές. Από άλλες περιοχές βλάστησης έχουμε φρυγανότοπους, θαμνότοπους και λίγα μικρά δάση από πεύκα, χαρουπιές, κυπαρίσια, αγριελιές κ.ά. από δεντροφυτεύσεις των τελευταίων δεκαετιών. Προς τα δυτικά, στους πρόποδες του όρους υπάρχει η μικρή λίμνη Κουμουνδούρου που είναι περιφραγμένη και φιλοξενεί πλήθος υδρόβιων φυτών, ζώων και πτηνών. Διάσπαρτες στο όρος είναι πολλές μικρές σπηλιές, ξερές λαγκαδιές και μικρά στενά φαράγγια, με σπουδαιότερο το φαράγγι Ζαστάνη.
- Στους πρόποδες και τις πλαγιές του βουνού σκαρφαλώνουν οι πόλεις του Περάματος, Κερατσινίου, Νίκαιας, Κορυδαλλού, Αγίας Βαρβάρας (Αιγάλεω), Χαϊδαρίου και άλλες προς τα Βόρεια και Δυτικά που συνεχώς επεκτείνονται προς τα πάνω, καταλαμβάνοντας ολοένα και περισσότερο ζωτικό χώρο από το βουνό. Στο τμήμα που συνορεύει με το Δήμο Νίκαιας, βρίσκονται οι γειτονιές της Ανω Νεάπολης που δυστυχώς σε ορισμένα μέρη φθάνουν σχεδόν μέχρι τις κοντινές κορυφές του βουνού.
Στο όρος Αιγάλεω υπάρχουν αρκετές αλεπούδες που τους θερινούς μήνες κατεβαίνουν τη νύχτα μέχρι κάτω στην πόλη για να ψάξουν την τροφή τους στους κάδους των σκουπιδιών |
- Οι περιοχές που ήταν λόγγος και δάσος μέχρι τη γερμανική κατοχή ερημώθηκαν σχεδόν, όταν οι πεινασμένει κάτοικοι των πειραϊκών συνοικιών έκοβαν τα δέντρα και τους θάμνους για να ζεσταθούν ή τα πουλούσαν στη μαύρη αγορά. Η υλοτομία στο όρος Αιγάλεω είχε αρχίσει ήδη από τη δεκαετία του 1910. Τις επόμενες δεκαετίες ακολούθησε η οικοπεδοποίηση, η παράνομη δόμηση, η ένταξη στο σχέδιο πόλης και βέβαια η ασύδοτη βόσκηση από κοπάδια αιγοπροβάτων μέχρι κάτω στις κατοικημένες περιοχές όπου παλιότερα εκτρέφονταν πολλά γελάδια και χοίροι. Το φαινόμενο αυτό συνεχίζεται μέχρι σήμερα σε ορισμένες περιοχές αλλά με σαφή μείωση των κοπαδιών. Η υπερβόσκηση έφερε μεγάλες καταστροφές στη χλωρίδα και στην πανίδα του βουνού. Αναπτύχθηκαν υπέρμετρα κάποια είδη όπως ο ασφόδελος, η κρεμύδα, η ασφάκα κ.ά. που δεν τρώγονται από τα ζώα και σχεδόν εξαφανίστηκαν άλλα είδη που σήμερα τα βλέπουμε να ξαναπαρουσιάζονται εκεί όπου δε γίνεται βόσκηση. Υπομονετικά περίμεναν όλα αυτά τα χρόνια να αναπτυχθούν και πάλι, οι αγριελιές, τα πουρνάρια, οι γλαντινιές, τα ρείκια, τα στουρέκια κ.ά. μικρότερα ή μεγαλύτερα φυτά. Αυτό γίνεται τα τελευταία χρόνια και ο επισκέπτης του βουνού μπορεί να δει νέα είδη φυτών που παλιότερα δεν τα συναντούσες εύκολα παρά μόνο σε απομονωμένα τμήματα του βουνού».
Η πετροραγία φυτρώνει σε βραχότοπους και ανθίζει την άνοιξη |
Το στουρέκι είναι ωραίος μικρός θάμνος με μικρά σαρκώδη φύλλα. Αναπτύσσεται σε ξηρούς τόπους και ανθίζει αρχές Μάρτη με γαλάζια πυκνά άνθη |
Τα έντομα αποτελούν το πιο πολυπληθές είδος του ζωικού βασιλείου. Πολλά είδη προτιμούν να επισκέπτονται και να ρουφούν μέλι από συγκεκριμένα άνθη  |
Μόνιμοι «κάτοικοι» στο όρος Αιγάλεω, είναι μεταξύ άλλων πτηνών και οι πέρδικες  |
Επιμέλεια:
Ελένη ΑΡΓΥΡΙΟΥ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ,
No comments:
Post a Comment