Υπαρκτός κίνδυνος για τα αποδημητικά

• ΟΣΛΟ. Στη μεγαλύτερη πρόκληση επιβίωσης από την εποχή των παγετών θα κληθούν να αντεπεξέλθουν τα επόμενα χρόνια δεκάδες είδη αποδημητικών πουλιών της Ευρώπης, καθώς η κλιματολογική αλλαγή τα υποχρεώνει ήδη να αναζητούν τόπους για την αναπαραγωγή τους ολοένα και βορειότερα. Η απειλή αφορά κυρίως τα πουλιά, βάρος μέχρι και εννέα γραμμάρια, τα οποία μετακινούνται από την Αφρική στην Ευρώπη και την Ασία, όπως τα αηδόνια. Οι επιστήμονες υπολογίζουν τον αριθμό των μικρών αυτών πουλιών μεταναστεύουν κάθε χρόνο μεταξύ των τριών ηπείρων σε μισό δισεκατομμύριο και εκφράζουν φόβους ότι πολλά είδη δεν θα κατορθώσουν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες.

• Ορισμένα είδη αηδονιών, τα οποία καλύπτουν σήμερα μέχρι και 6.000 χλμ. ετησίως από την Αφρική προς την Ευρώπη και αντίστροφα, θα υποχρεωθούν τις επόμενες δεκαετίες να προσθέσουν 400 ακόμα χιλιόμετρα στο ταξίδι τους. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι τα περισσότερα αποδημητικά πουλιά περνούν αρκετό επιπλέον βάρος πριν ξεκινήσουν το μεγάλο τους ταξίδι, προκειμένου να είναι σε θέση να πετούν προς τον περιορισμό τους δίχως στάση. «Για κάποια πουλιά η επιπλέον απόσταση που θα κληθούν να καλύψουν μπορεί να σημάνει το τέλος τους», υποστηρίζει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Ντάραμ, Στίβεν Γουίλις. «Μερικά είδη θα προσαρμοστούν, αλλάζοντας, για παράδειγμα τις μεταναστευτικές τους διαδρομές και άλλα όχι», πρόσθεσε ο ίδιος. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα είδος αηδονιών -γνωστά στη χώρα μας ως τυρτιλί- τα οποία μεταναστεύουν ετησίως από την αφρικανική ήπειρο προς τη Γερμανία έχουν ήδη διακόψει το χειμερινό ταξίδι προς τον Νότο.

• Στη μελέτη που έδωσε στη δημοσιότητα ο δρ Γουίλις και οι συνεργάτες του, τονίζεται ότι οι τόποι αναπαραγωγής στην Ευρώπη και στην Ασία των αποδημητικών πουλιών μετακινούνται διαρκώς βορειότερα εξαιτίας της κλιματολογικής αλλαγής, τη στιγμή που οι αφρικανικές περιοχές στις οποίες τα είδη αυτά καταφεύγουν για τους μήνες του χειμώνα παραμένουν σχεδόν ανεπηρέαστες από το φαινόμενο. «Καθώς η θερμοκρασία αυξάνεται και το φυσικό περιβάλλον αλλάζει, τα πουλιά θα βρεθούν αντιμέτωπα με τη μεγαλύτερη πρόκληση επιβίωσης από την εποχή των παγετών», υπογράμμισε ο δρ Γουίλις.

Δεν είναι τυχαίο

• Ο τελευταίος υποστηρίζει, ακόμα, ότι εννέα εκ των δεκαεπτά ειδών αηδονιών που αποτέλεσαν αντικείμενο μελέτης θα υποχρεωθούν να διανύουν μεγαλύτερες αποστάσεις από το 2017 μέχρι το 2100. Ο δρ Γουίλις, ωστόσο, έσπευσε να σημειώνει ότι τα αποδημητικά πουλιά έχουν στο παρελθόν αποδείξει ότι έχουν τη δυνατότητα προσαρμογής σε δύσκολες συνθήκες. «Δεν είναι τυχαίο ότι επιβίωσαν τόσο της εποχής των παγετών, όσο και της ξηρασίας στην άλλοτε πράσινη περιοχή της Σαχάρας πριν από 6.000 χρόνια», ισχυρίστηκε.

• Υπάρχουν πουλιά που διασχίζουν την έρημο της Σαχάρας και τη Μεσόγειο, δίχως στάση και άλλα τα οποία διακόπτουν το ταξίδι τους στη βόρεια Αφρική για «ανεφοδιασμό». Κατά τον δρα Γουίλις, πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος στις περιοχές της βόρειας Αφρικής όπου πραγματοποιούν στάσεις ορισμένα είδη αποδημητικών πουλιών. Οι συγγραφείς της σχετικής μελέτης, η οποία δημοσιεύτηκε χθες στο Περιοδικό της Βιογεωγραφίας, καλούν μάλιστα την Ευρωπαϊκή Ενωση να λάβει μέτρα για την προστασία των βιότοπων στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. «Τα μικρά αυτά πουλιά πραγματοποιούν επί χιλιάδες χρόνια απίστευτα ταξίδια, αγγίζοντας τα όρια των φυσικών τους αντοχών, γι’ αυτό και οφείλουμε να μην δυσχεραίνουμε το πρόβλημα που τους προκαλεί η κλιματολογική αλλαγή», δήλωσε ο συνεργάτης του δρος Γουίλις και καθηγητής στο Πανεπιστήμιου του Κέμπριτζ, Ρις Γκριν. «Οτιδήποτε κάνει το ταξίδι τους μεγαλύτερο μπορεί να αποτελέσει αιτία για την εξαφάνισή τους», κατέληξε.[Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 16/04/2009]