Καινοτόμες τεχνολογίες για φθηνή πράσινη ενέργεια

• Ανεμογεννήτριες στον αέρα, ανακύκλωση ρύπων, αξιοποίηση των ωκεανών

• Του Κωστα Δεληγιαννη, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 29/11/2009
  

Φανταστείτε μία ανεμογεννήτρια που αιωρείται σε ύψος 200-300 μέτρων με τη βοήθεια ενός αερόστατου γεμάτου από ήλιον και η οποία περιστρέφεται από τους ισχυρούς ανέμους ώστε να παράγει ηλεκτρική ενέργεια, σαφώς φθηνότερη από την κιλοβατώρα που προέρχεται από τα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια. Αυτή είναι η τεχνολογία που δοκιμάζει η καναδική εταιρεία Magenn Power, μία τεχνολογία που κέρδισε τα φώτα της δημοσιότητας από τα μεγαλύτερα διεθνή μέσα ενημέρωσης, όπως ο Economist, το Scientific American, το CNN και η γαλλική Monde.

Εάν κάτι τέτοιο αναπτυσσόταν έως πριν από μερικές δεκαετίες, ίσως να μη γινόταν γνωστό πέρα από τις τοπικές εφημερίδες. Κάτι που δείχνει πόσο έντονο είναι το τελευταίο διάστημα το ενδιαφέρον των ΜΜΕ, αλλά και της κοινής γνώμης για τις πράσινες τεχνολογίες. Ενδιαφέρον, άλλωστε, που πηγάζει από μία προφανή αιτία: το γεγονός ότι όλοι λίγο-πολύ συνειδητοποιούμε πως, την ώρα που ο τρόπος ζωής μας έχει γίνει δυσανάλογα ενεργοβόρος, η μόνη λύση είναι να χρησιμοποιήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο και καλύτερα τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Υπερκάλυψη αναγκών

Κατά συνέπεια, σήμερα κανείς δεν μπορεί να παραμελήσει τα επιστημονικά δεδομένα που δείχνουν ότι το αιολικό δυναμικό σε ύψος μερικών εκατοντάδων μέτρων θα μπορούσε να υπερκαλύψει τις ενεργειακές ανάγκες όλου του πλανήτη. Ακόμη κι αν αποδειχθεί πως η πρόταση της συγκεκριμένης εταιρείας δεν είναι τελικά η ιδανική γι’ αυτόν τον σκοπό…

Τέτοιες πρωτότυπες τεχνολογίες ΑΠΕ αποκτούν μάλιστα ιδιαίτερο νόημα σε μία εποχή όπου, όπως όλα δείχνουν, η Διάσκεψη της Κοπεγχάγης δεν πρόκειται να καταλήξει σε μία δεσμευτική παγκόσμια συμφωνία για τον περιορισμό των εκπεμπόμενων αερίων του θερμοκηπίου. Και φαίνεται, όπως όλα δείχνουν, ότι η επιστήμη δεν έχει πει τον τελευταίο λόγο στις τεχνικές αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Οχι ότι οι συμβατικές μορφές αξιοποίησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχουν αγγίξει τα όρια των δυνατοτήτων τους. Ηδη, άλλωστε, προτείνονται δίκτυα από ανεμογεννήτριες στη Βόρεια Θάλασσα τα οποία θα κάλυπταν το 13% της τοπικής ζήτησης σε ρεύμα ή έχουν ξεκινήσει να κατασκευάζονται ηλιακές μονάδες στη Σαχάρα που θα μπορούν να παράγουν το 15%-20% της ενέργειας που χρειάζεται η Ευρώπη.

Ωστόσο, αν χρειάζεται μία τεχνολογική επανάσταση για να αντιμετωπίσουμε τις κλιματικές αλλαγές –όπως έγραφε σε πρόσφατο editorial το περιοδικό Science– παραδείγματα σαν τη Magenn Power δείχνουν πως αυτό που λείπει δεν είναι οι καινοτόμες ιδέες, αλλά ένα παγκόσμιο ταμείο με επαρκή κονδύλια που θα επιταχύνει τη δοκιμή τους και θα διευκολύνει τη μεταφορά τεχνογνωσίας. Ετσι κι αλλιώς, τέτοιες ιδέες φιλοδοξούν να εκμεταλλευθούν εν πολλοίς αναξιοποίητες μορφές ΑΠΕ: η εταιρεία CETO αναπτύσσει, για παράδειγμα, ειδικές σημαδούρες οι οποίες ταλαντώνονται από τα ωκεάνια ρεύματα, ενώ η Oceanlix κατασκευάζει τουρμπίνες που περιστρέφονται με την κίνηση των κυμάτων.

Νέες πηγές

Επίσης, άλλες εταιρείες στοχεύουν να χρησιμοποιήσουν πηγές που μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν καν στον ενεργειακό χάρτη – όπως η νορβηγική Statkrafts, που στοχεύει να αξιοποιήσει τη διαφορά πυκνότητας του βρόχινου νερού με το θαλάσσιο για να παράγει ρεύμα. Ακόμη και τεχνικές για την ανακύκλωση των ρύπων έχουν προταθεί, σαν τον πιλοτικό αντιδραστήρα που κατασκεύασαν επιστήμονες από τα Εθνικά Εργαστήρια Sandia των ΗΠΑ, ο οποίος χρησιμοποιεί την ηλιακή ενέργεια για να μετατρέψει το διοξείδιο του άνθρακα ξανά σε καύσιμο.

Βέβαια, θα αντέτεινε κανείς, οι παραπάνω τεχνικές αργά ή γρήγορα θα δώσουν τη θέση τους σε εμπορικές εφαρμογές, αν αποδειχθούν στην πράξη λειτουργικές και οικονομικά βιώσιμες. Ωστόσο, αυτό το «αργά ή γρήγορα» μάλλον είναι πολυτέλεια όταν η Διακυβερνητική Επιτροπή για τις Κλιματικές Αλλαγές θέτει ως ελάχιστο στόχο τη μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων μέχρι το 2050 κατά 50%, συγκριτικά με τα επίπεδα του 1990. Στόχος που, όπως δείχνουν σε έκθεσή τους οι Nancy Birdsall και Arvind Subramanian από την οργάνωση Center of Global Development, συγκεντρώνει ελάχιστες πιθανότητες να επιτευχθεί με τον σημερινό ρυθμό προόδου.

Αναπτυσσόμενες χώρες και ΑΠΕ

Για τους ειδικούς, η έρευνα για την ανάπτυξη ακόμη περισσότερων τεχνολογιών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ή για βελτίωση των ήδη υπαρχουσών είναι έτσι κι αλλιώς μονόδρομος από τη στιγμή που, σε παγκόσμιο επίπεδο, ολοένα μεγαλύτερο ποσοστό των αερίων του θερμοκηπίου στο άμεσο μέλλον θα προέρχεται από τις αναπτυσσόμενες χώρες. Χώρες στις οποίες, όμως, ζουν και περίπου 1,6 δισ. κάτοικοι που δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα.

Ετσι, αν δεν υπάρξουν πιο φιλικές μέθοδοι ηλεκτροπαραγωγής, «το να ζητήσουμε από αυτούς τους ανθρώπους να μειώσουν τις εκπομπές που προκαλούν θα είναι σαν να τους εξαναγκάζουμε να επιστρέψουν κυριολεκτικά στον Μεσαίωνα», γράφεται χαρακτηριστικά.

Πρωτοποριακές λύσεις για την αξιοποίηση των ΑΠΕ χρειάζονται ακόμη περισσότερο στον αναπτυσσόμενο κόσμο, καθώς, όπως προβλέπουν οι επιστήμονες, αυτός είναι που θα αντιμετωπίσει πρώτος τις συνέπειες από τις κλιματικές αλλαγές. Γι’ αυτό και μονάδες αφαλάτωσης που θα λειτουργούν με αιολική ενέργεια και θα αντιμετωπίζουν την ξηρασία –όπως αυτή στο Perth της Αυστραλίας, η οποία καλύπτει τις ανάγκες ενός εκατομμυρίου κατοίκων– είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητες.