Ισλανδία: Το ηφαίστειο ξύπνησε και τους έδιωξε...

• Εντρομο, σαν από εφιάλτη... ξύπνησε ηφαίστειο που βρίσκεται κάτω από παγετώνα στη νότια Ισλανδία οδηγώντας εκατοντάδες κατοίκους και τουρίστες σε... φυγή, καθώς λόγω της αυξημένης δραστηριότητας έχει ήδη αρχίσει να λειώνει ο παγετώνας και υπάρχει κίνδυνος πλημμυρών.

Λευκός καπνός και μαύρη τέφρα εκτινάσσονταν και η Ισλανδική Αρχή Πολιτικής Προστασίας απομάκρυνε προληπτικά περίπου 800 άτομα από την αραιοκατοικημένη περιοχή γύρω από τον παγετώνα Εϊγιαφιαλαγιοκούλ, αφού η στάθμη παρακείμενων ποταμών ανέβηκε μέχρι και τρία μέτρα και πλημμύρισε κάποια τμήματα.

Αξιωματούχος δήλωσε πάντως ότι δεν απειλούνται άμεσα ζωές ή περιουσίες.

Εμπορικά αεροσκάφη ανέφεραν ότι είδαν τουλίπες ατμού να ανεβαίνουν από τον παγετώνα, όμως η χαμηλή νέφωση εμπόδιζε την εκτίμηση της κατάστασης.

Το ηφαίστειο του παγετώνα Εϊγιαφιαλαγιοκούλ βρίσκεται σε απόσταση 120 χιλιομέτρων ανατολικά του Ρέικιαβικ και εξερράγη στις 20 Μαρτίου, για πρώτη φορά έπειτα από 200 χρόνια σιωπής. Η έκρηξη του περασμένου μήνα καταγράφτηκε σε μια περιοχή που δεν έχει πάγο ενώ η νέα έκρηξη εκτιμάται ότι σημειώθηκε οχτώ με εννέα χιλιόμετρα δυτικά του αρχικού ρήγματος.

Στη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων χιλιάδες τουρίστες επισκέφθηκαν το ηφαίστειο για να παρατηρήσουν το φαινόμενο.

Το Εϊγιαφιαλαγιοκούλ βρίσκεται κοντά στον πέμπτο μεγαλύτερο παγετώνα της Ισλανδίας και έχει ενεργοποιηθεί πέντε φορές από τον 9ο αιώνα, από την εποχή δηλαδή που εποικίστηκε η Ισλανδία. Η προηγούμενη καταγεγραμμένη έκρηξή του ήταν το 1821.

Ανησυχίες εκφράζονται και για ένα μεγαλύτερο παρακείμενο ηφαίστειο, το Κάτλα, το οποίο στο παρελθόν είχε εκραγεί μαζί με το Εϊγιαφιαλαγιοκούλ.

...από τη ράχη το Ατλαντικού

Η Ισλανδία, μια χώρα 320 χιλιάδων κατοίκων, βρίσκεται πάνω στη μεσοωκεάνια ράχη του Ατλαντικού και είναι μια σχετικά νέα γεωλογικά περιοχή, καθώς οι υποκείμενες λιθοσφαιρικές πλάκες μετατοπίζονται και μάγμα από μεγάλα βάθη αναδύεται προς την επιφάνεια, στον βυθό του Ατλαντικού.

Στην πιο αραιοκατοικημένη χώρα της Ευρώπης μπορεί κανείς να δει παγετώνες, παγετωνικές λίμνες, φιόρδ, ενεργά ηφαίστεια, ηφαιστειακές υποαρκτικές ερήμους, θερμοπίδακες και μεγάλες εκτάσεις με άγρια φύση.

Οι μοναδικές γεωλογικές συνθήκες συμβάλλουν στη μεγάλη συγκέντρωση ενεργών ηφαιστείων. Στη νησιωτική χώρα υπάρχουν 130 ηφαιστειακά όρη, τα 18 από τα οποία έχουν εκραγεί από την εποχή του εποικισμού της Ισλανδίας μέχρι σήμερα. Τα τελευταία 500 χρόνια από τα ισλανδικά ηφαίστεια έχει προέλθει το ένα τρίτο της λάβας που έχει συνολικά εκτοξευτεί από τα ηφαίστεια σε ολόκληρο τον κόσμο.

Αν και η Ισλανδία αγγίζει τον πολικό κύκλο, την αγκαλιάζει το ρεύμα του κόλπου, που κάνει το κλίμα της σχετικά ήπιο και προστατεύει τα λιμάνια της, που δεν παγώνουν ούτε κατά τους χειμερινούς μήνες.

Το πιο βασικό πλεονέκτημα της ζωής πάνω σε ένα μεγάλο ηφαίστειο, όπως η Ισλανδία, είναι η εκμετάλλευση της γεωθερμικής ενέργειας. Ενας θερμοπίδακας που βρίσκεται σε λόφο έξω από το Ρέικιαβικ ζεσταίνει όλα τα νοικοκυριά της πόλης. Λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα, μια ιαματική πηγή τροφοδοτεί μια μεγάλη παραθαλάσσια μονάδα, που διαθέτει πισίνες ζεστού νερού. Ανατολικά της πρωτεύουσας, σε μια έκταση με θερμοκήπια, μερικές ατμίδες δημιουργούν κλίμα κατάλληλο για καλλιέργειες. Ικανοποιητική είναι και η αξιοποίηση του υδροηλεκτρικού δυναμικού της χώρας.

• Κ. ΤΖΑΒΑΡΑ (Πηγές: Ασ. Πρες, Γαλλικό, ΑΠΕ), Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 15 Απριλίου 2010