Sunday, May 9, 2010

Ακόμη και το πράσινο δυσκολεύεται να είναι «πράσινο»

ΛΟΝΔΙΝΟ. Οπως τραγουδά τόσο σοφά ο Κέρμιτ ο Βάτραχος, δεν είναι εύκολο να είσαι πράσινος. Σκεφτείτε: από τον υποψήφιο Βρετανό πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος πηγαίνει με ποδήλατο στη Βουλή με ακολουθία λιμουζίνας που μεταφέρει τα χαρτιά του, μέχρι τα «οργανικά» προϊόντα που είναι πνιγμένα σε περιττό βιοδιασπώμενο πακετάρισμα, αλλά και διασημότητες που λένε ότι ενδιαφέρονται για το περιβάλλον και πετούν σε περιβαλλοντικές διαδηλώσεις με ιδιωτικά τζετ.

Ή σκεφτείτε το «παγόβουνο» των 265 τόνων που χτίστηκε από την Σανέλ, σαν το σκηνικό για ένα πρόσφατο σόου μόδας στο Παρίσι. Φτιαγμένο από πάγο και χιόνι, εισαγόμενα από τη Σουηδία. Προφανώς, φτιάχτηκε για να με κάνει να ποθώ μια καινούργια Σανέλ τσάντα, αλλά το μόνο που μπορούσα να σκεφτώ ήταν εκείνες οι απίστευτες φωτογραφίες από πολικές αρκούδες παρατημένες κοντά σε πάγο που λιώνει.

Ο Κέρμιτ είχε δίκιο: το να είσαι πράσινος είναι στ’ αλήθεια σκληρό - τόσο σκληρό που το χρώμα το ίδιο αποτυγχάνει μελαγχολικά. Η σκληρή αλήθεια είναι ότι οι περισσότερες φόρμες του πράσινου, του πιο δυναμικού συμβόλου του ανθεκτικού ντιζάιν, μπορεί να βλάψουν το περιβάλλον.

«Δεν είναι ειρωνικό;», είπε ο Μάικλ Μπράουνγκαρτ, ο Γερμανός χημικός που έγραψε το μπεστ-σέλερ βιβλίο ντιζάιν «Cradle to Cradle» και συνίδρυσε το αμερικανικό συμβουλευτικό γραφείο ντιζάιν McDonough Braungart Design Chemistry. «Το πράσινο δεν μπορεί ποτέ να είναι πράσινο, από τον τρόπο που γίνεται. Είναι αδύνατο να ξεβάψεις πλαστικό πράσινο ή να τυπώσεις πράσινο μελάνι σε χαρτί χωρίς να το μολύνεις».

Αυτό σημαίνει ότι το πλαστικό και το χαρτί βαμμένα πράσινα δεν μπορούν να ανακυκλωθούν, γιατί θα μπορούσαν να κολλήσουν όλα τα άλλα. Το κεντρικό σημείο του προβλήματος είναι ότι το πράσινο είναι τόσο δύσκολο χρώμα να το παράγεις, ώστε να απαιτεί συχνά τοξικά υποκατάστατα για να το σταθεροποιήσουν.

Πάρτε για παράδειγμα το Pigment Green 7, την πιο συνηθισμένη απόχρωση του πράσινου που χρησιμοποιείται στα πλαστικά και στο χαρτί. Είναι μια οργανική χρωστική ουσία, αλλά περιέχει χλώριο, ορισμένες ενώσεις του οποίου μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο και γενετικές παθήσεις. Μια άλλη δημοφιλής απόχρωση, το Pigment Green 36, περιέχει ενδεχομένως επικίνδυνα στοιχεία μαζί με χλώριο, ενώ το Pigment Green 50 είναι ένα επιβλαβές κοκτέιλ από κοβάλτιο, τιτάνιο, νίκελ και ψευδάργυρο.

Το πράσινο υπήρξε ανέκαθεν προβληματικό. Από την Ιταλική Αναγέννηση μέχρι τον Ρομαντισμό του 18ου αιώνα, οι καλλιτέχνες προσπαθούσαν ανά τους αιώνες να αναμείξουν ακριβείς αποχρώσεις πράσινης μπογιάς, ώστε να τις αναπαράγουν με ακρίβεια. Ορισμένες πρώιμες πράσινες μπογιές ήταν τόσο διαβρωτικές που «καίγονταν» σε καμβά, χαρτί και ξύλο.

Πολλές δημοφιλείς πράσινες ταπετσαρίες του 18ου και 19ου αιώνα και μπογιές ήταν φτιαγμένες από αρσενικό, ορισμένες φορές με θανατηφόρες επιπτώσεις. Μια από αυτές τις μπογιές, η Scheele’s Green, που ανακαλύφθηκε στη Σουηδία το 1770, θεωρείται από ορισμένους ιστορικούς ότι σκότωσε τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη το 1821, όταν θανατηφόρες αναθυμιάσεις αρσενικού αποδεσμεύτηκαν από τη χρυσοπράσινη ταπετσαρία στο κελί του.

Οταν όλοι μας μιλάμε για «πράσινο ντιζάιν», «πράσινη ενέργεια» ή «πράσινη αρχιτεκτονική» σήμερα, η λέξη πράσινο αντιμετωπίζεται σαν συντομογραφία για κάτι που είναι περιβαλλοντικά υπεύθυνο. Αλλά την επόμενη φορά που θα μπείτε στον πειρασμό να αγοράσετε οτιδήποτε σε πράσινη απόχρωση, απλώς θυμηθείτε πόσο δηλητηριώδες υπήρξε αυτό το χρώμα στο παρελθόν και μπορεί να παραμένει ακόμη.

No comments: